I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusuna Yapılan Yurtiçi Yardımlarda Müdafaa-i Milliye Cemiyeti’nin Rolü
Author :
Abstract
I. Dünya Savaşı, zaten olumsuzluklar yaşayan Osmanlı ekonomisini derinden sarsmıştır. Pek çok yönden, böyle bir savaşın yükünü kaldırabilecek durumda olmayan devlet, savaş süresince çeşitli çözüm arayışları içinde olmuştur. Zorlu koşullar altında savaşın finansmanının sağlanabilmesinde, hem yurtiçi hem de yurtdışı kaynaklı olarak yapılan yardımlar büyük önem taşımıştır. Ayni ve nakdi olarak yapılan bu yardımların toplanması konusunda, oluşturulan bazı merkezler oldukça aktif bir rol üstlenmişlerdir. Bu çalışmada amaçlanan, savaş sürecinde yapılan yurtiçi yardımların toplanmasında etkin olan, Müdafaa-i Milliye Cemiyeti’nin faaliyetlerinin incelenmesidir. Çalışmada, yardımların kaynağı, türü, nasıl yapıldığı ve devletin bu yardımlara yönelik bakış açısı değerlendirilmeye çalışılmıştır. Dönemle ilgili birincil kaynaklar (Başbakanlık Osmanlı Arşiv belgeleri) ve konuyla ilgili literatüre başvurulmuştur.
Keywords
Abstract
The World War I deeply shook the Ottoman economy which had already been undergoing serious problems. The state, which could hardly bear the burden of such a war in many respects, sought solutions during the ongoing war. In order to finance the war in harsh conditions, aids from both domestic and foreign sources were of great importance. Some of the established stations played active roles in gathering these in-kind and cash supplies. The aim of this study is to review the activities of the Committee of National Defense’s which was influential to provide domestic aid during the war. In study; the source, type of aid, how it was supplied and the state’s point of view on this issue are reviewed by referencing primary sources related to the period (Prime Ministry Ottoman Archive documents) and related literatüre.
Keywords
- 1. Akcan, E. (2015). “Balkan ve Birinci Dünya Harbi Yıllarında Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti”, Tarihin Peşinde-Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:13, 161-183.
- 2. Akkuş, T. (2008). “Bir İktisadi Siyasa Projesi: Milli İktisat ve Bursa”, ÇTTAD,VII/16-17, 119-141.
- 3. Aydoğan, E. (2003). “Paramiliter Bir Kuruluş Olan Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti’nin Kuruluşu ve I. Dünya Savaşı’nda Bazı Çalışmaları”, Atatürk Dergisi, 3 (3): 67-75.
- 4. Boratav, K. (2015). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
- 5. Devellioğlu, F. (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
- 6. Doğan, A. (2018). “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusunun İaşesi”, Uluslararası Savaşan Devletlerin Gözüyle 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Sempozyumu, 12-15 Kasım 2014, C:2, (Ed., İ. Yurdakul vd.), Antalya, 881-893.
- 7. Mantran, R. (1995). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi-II/XIX. Yüzyılın Başlarından Yıkılışa, Çev. Server Tanilli, Cem Yayınevi, İstanbul.
- 8. Nazır, B. (2010). “Şehbender Raporlarına Göre 1. Dünya Savaşı Öncesi Osmanlı Ticareti”, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Ekonomik ve Sosyal Tarih Yayınları, İstanbul.
- 9. Oktar, S., Varlı, A. (2009). “İttihat ve Terakki Dönemi’nin Ulusal Bankası: İtibar-ı Milli Bankası”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXVII/ II, 1-20.
- 10. Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi, (2013), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu: 130, İstanbul.
- 11. Özbek, N. (2004). Osmanlı İmparatorlugu’nda Sosyal Devlet: Siyaset, İktidar ve Meşrutiyet 1876-1914, İletişim Yayınları, İstanbul.
- 12. Özcan, A. (1999). “İane”, TDV İSAM Ansiklopedisi, 19. Cilt, 228-232.
- 13. Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İkitsadi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- 14. Sırma, İ. (2011). “Osmanlı Anonim Şirketlerinde Kar Dağıtımı”, Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3 (2): 117-136.
- 15. Toksoy, N. (2006). “Birinci Dünya Savaşı Sonrasında Doğu Anadolu’da Yapılan Faaliyetler”, Atatürk Dergisi, 5 (1): 141-184
- 16. Toprak, Z. (1978). “Cihan Harbi Yıllarında İttihat ve Terakki’nin İaşe Politikası”, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, Beşeri Bilimler-Humanities, Vol.6, 211-225.
- 17. Tunçay, M. (1997). “Siyasal Tarih (1908-1923)”, Türkiye Tarihi-4 / Çağdaş Türkiye (1908-1980), Cem Yayınevi, İstanbul.
- 18. Zamacı, A. (2015). Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti ve Faaliyetleri, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
