Author:
Abstract
İlk olarak İsveç’te ortaya çıkan ombudsmanlık kurumunun kökeni 18. Yüzyıla kadar uzanmaktadır. Böyle bir kurumun ortaya çıkmasında devletin artan görevleri ile karmaşıklaşan kurumsal yapısı ve hali hazırdaki denetim mekanizmalarının yetersizliği etkili olmuştur. Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra insan hakları alanında yaşanan gelişmelerin etkisiyle de kamu denetçiliği sistemi, bir salgın gibi yayılarak çeşitli adlar altında uygulamaya başlanmıştır.
Ombudsmanlık, diğer denetim mekanizmaların bir alternatifi değil tamamlayıcısı olarak bireylerin haklarının korunması ve kötü idare olgusunun ortadan kaldırılması gibi hususlarda ikincil bir garanti mekanizmasıdır. Bürokratik süreç ve örgütsel yapının dışında basit, masrafsız, hızlı işleyen çalışma şekli ile her türlü etkiden ve yönlendirmeden uzak ve olaylara salt insan hakları bağlamında yaklaşımı sebebiyle dünyadaki tüm ülkelerce tercih edilen bir seçenek haline gelmiştir.
Ombudsman kurumları, ülkelerin kendi karakteristik özelliklerine göre ortaya çıkıp şekillenmiş ve yine ülkelerin iç ve dış gelişmeleri neticesinde bugünkü mevcut hallerini almışlardır. Ülkelerin anayasal düzenleri, sosyal ve politik yapısı, kültürel ve nüfus özellikleri, hukuk ve demokrasi anlayışları ile çevre ülke ve örgütleriyle olan ilişkileri kapsamında, ombudsman kurumu, diğer örneklerinden ayrışacak ve anılan özellikler kurum içinde yansımasını bulacaktır. Bu nedenle, tek tip bir ombudsman kurumuna rastlamak mümkün olmayacaktır. Çalışmamızda dünyanın farklı bölgelerinde ortaya çıkan ombudsman mekanizmaları karşılıklı olarak incelenecek olup işlevsel bir karşılaştırma yapılacaktır
Keywords
Abstract
The origins of the ombudsman institution that first appeared in Sweden date back to the 18th century. In the emergence of such an institution, the institutional structure that is complicated by the increasing role of the state and the insufficiency of the existing supervisory mechanisms are influential. Especially II. After World War II, the ombudsman system, like an epidemic, started to be implemented under various names due to the developments in the field of human rights.
The ombudsman is a secondary guarantee mechanism in terms of protection of the rights of the individual as complement, not the alternative of other control mechanisms. Apart from the bureaucratic process and organizational structure, all the countries in the world have become a preferred option because of their simple, inexpensive, fast-working way of working and their approach in the context of human rights without distinction and influence.
Ombudsman institutions have emerged and shaped according to the characteristics of their own countries and have taken their present state of affairs as a result of the internal and external developments of the countries. Within the framework of the constitutional order, social and political structure, cultural and demographic characteristics of the countries, the concepts of law and democracy and the relations with the surrounding countries and organizations, the ombudsman institution will find its characteristics reflected in the institution. For this reason, it will not be possible to come up with a uniform ombudsman institution. In our study, the ombudsman mechanisms that emerged in different parts of the world will be mutually examined and a functional comparison will be made.