Author :
Abstract
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yapısal bir sorun halini alan kayıt dışı istihdam pek çok nedene dayanmaktadır. Çalışmada kayıt dışı istihdamın mali nedenleri irdelenmiş, sigorta primi ve vergilerin oluşturduğu yük üzerinde durulmuştur. Daha sonra, Türkiye’de kayıt dışı istihdam; yıllar, sektörler ve bölgeler itibarıyla incelenmiş, yıllar itibarıyla kayıt dışı istihdam oranının azalma eğiliminde olduğu görülmüştür. Sektörler itibarıyla incelendiğinde kayıt dışı istihdamın en yüksek oranda gerçekleştiği sektörün tarım sektörü olduğu, kayıt dışı istihdamın en düşük oranda gerçekleştiği sektörün ise sanayi sektörü olduğu görülmüştür. Bölgesel olarak kayıt dışı istihdam, gelişmiş bölgelere kıyasla gelişmemiş bölgelerde daha yüksek oranlarda gerçekleşmiştir. OECD ülkeleri ile Türkiye’de vergi yükü ve ücretler üzerindeki toplam vergi takozu karşılaştırıldığında; Türkiye’deki vergi yükünün OECD ortalamasının altında olduğu, vergi takozunun ise OECD ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür.
Keywords
Abstract
Becoming a structural problem in developing countries such as Turkey, informal employment is based on many reasons. In the study, financial reasons of informal employment are discussed and the burden of insurance premiums and taxation is emphasized. Then, informal employment in Turkey was examined by years, sectors and regions, and it is seen that the ratio of informal employment tends to decrease over the years. By sectors, it is seen that the sector with the highest level of informal employment is the agricultural sector and the lowest is the industrial sector. Regionally, informal employment has been at a higher rate in undeveloped regions than in developed regions. When OECD countries and Turkey compared with total tax wedge on wages and the tax burden; the tax burden in Turkey is below the OECD average while the tax wedge is above the OECD average.
Keywords
- Arslan, İ., Bozkurt, C., Nakıpoğlu, F. ve Gürsel, E. (2011). Kayıt Dışı İstihdamın Gaziantep
- Arslan, İ., Bozkurt, C., Nakıpoğlu, F. ve Gürsel, E. (2011). Kayıt Dışı İstihdamın Gaziantep Ekonomisi Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi. Gaziantep Ticaret Odası Yayını.
- Aydın, E. G. (2013). “Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam Konusu Üzerine Teorik ve Ampirik Bir Çalışma”. International Conference On Eurasian Economies 2013, 783-790.
- Aytaç, D. (2015). “Maliye Politikasında Amaç Araç Uyumu: Ücret Vergileri ve Artan Oranlı TarifeUygulaması Açısından Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1), 135-Buyrukoğlu, S. ve Kutbay, H. (2016). “Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Bir Tetikleyicisi OlarakVergi Takozu Sorunu ve Maliyeti”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (31), 249-273.
- Chreneková, M., Melichová, K., Marišová, E. &Moroz, S. (2016).” Informal Employment andQuality of Life in Rural Areas of Ukraine. European Countrys”. Mendelu, 135-146. 03.05.2017, https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/euco.2016.8.issue-2/euco-2016-0011/euco-2016-
- Candan, M. (2007). Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz ÜzerindekiSosyo-Ekonomik Etkileri. İstihdam ve Meslek Uzmanlık Tezi, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Çalgan, A. T. (2007). Türkiye’de İstihdam Üzerindeki Mali Yükler ve İstihdama Etkileri. İstihdamve Meslek Uzmanlık Tezi, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Demir, İ. C. (2013). Türkiye’de Vergi Yükü (Objektif ve Subjektif Yönleriyle), Dora Yayınları, Afyonkarahisar.
- Ekin, N. (1995). Kayıtdışı Ekonomi Enformal İstihdam. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 1995-17, İstanbul.
- Gülşen, M. İ. ve Öztürk, Ş. (2016). “Türkiye ve Seçilmiş OECD Ülkelerinde Ücretler ÜzerindekiVergi Takozu ve Medeni Durumun Vergileme Üzerine Etkileri”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 13-26.
- ILO, (2018), Women and Men in the Informal Economy: A Statistical Picture. 01.07.2018, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---
- Işık, N. ve Kılınç, E. C. (2009). “OECD Ülkelerinde Vergi Yükü ve Vergi Türleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, KMU İİBF Dergisi, 11(17), 147-173.
- İnaltong, C. (2012). “Vergi Yükü: Türkiye ve OECD Ülkeleri Karşılaştırması”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı 369, 16-30.
- İpek, M. (2014). “Kayıt Dışı İstihdamda Küresel Etkiler ve Sosyal Örüntüler”. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2014/1, 163-186.
- Karaaslan, E. (2010). Kayıt Dışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Mali Hizmetler Derneği, Yayın No:7, Ankara.
- Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Projesi. (2006). 2006/28 Sayılı Başbakanlık Genelgesi, Ankara.
- Kılıçaslan, H. ve Yavan, S. (2017). “Türkiye’de Vergi Yükünün Değerlendirilmesi: OECD Ülkeleri ile Karşılaştırma”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (2), 33-51.
- Koç, N. (2016). “Mali, Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi”. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 85-103.
- Kutbay, H.; Gerede, C. ve Aksoy, E. (2016). Asgari Ücret Üzerindeki Mali Yüklerin İşsizliğe Etkisi, EUREFE’16 Bildiri Kitabı, 1637-1650.
- Leba Tansöker, R. (2017). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Vergi Takozu AçısındanDeğerlendirilmesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi/Journal of Administrative Sciences, 15(30), 309-Mahiroğulları, A. (2017). “Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam ve Önlemeye Yönelik Stratejiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 547-565.
- Nar, M. (2015). “Ücret Gelirleri Üzerindeki Vergi Yükü: Vergi Takozu Uygulaması”, International Journal of Human Sciences, 12 (1), 685-705.
- OECD, (2017). Revenue Statistics 1965-2016, https://read.oecd-ilibrary.org/taxation/revenue- statistics-1965-2016_9789264283183-en#page51.
- Öztürk, İ. ve Ozansoy, A. (2011). “Ücret Gelirleri Üzerindeki Vergi Yükünün Analizi”, Maliye Dergisi, Sayı 161, 197-214.
- Paturot, D.; K. Mellbye and B. Brys (2013). “Average Personal Income Tax Rate and Tax WedgeProgression in OECD Countries”, OECD Taxation Working Papers, No. 15, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/5k4c0vhzsq8v-en
- Saraçoğlu, F. ve Gümüş, Ö. (2017). “İstihdama Yönelik Vergi Teşviklerinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi (USAK’17), İstanbul.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı, (2014). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Vergi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
- Tekinarslan, M. (2011). Kayıt Dışı İstihdamla Mücadelede Kamu Politika ve Stratejileri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Uğur, A. ve Akbaş, Y. E. (2016). Kayıt Dışı İstihdam İle Vergiler Arasındaki İlişki, EUREFE’16 Bildiri Kitabı, Cilt 1, 1091-1103, http://eurefe.org/eurefecilt1.pdf.
- Ümit, A.Ö. ve Alkan, I. (2016). Küresel Kriz Sonrası Dönemde Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamınBölgesel ve Sektörel İncelenmesi, EUREFE’16 Bildiri Kitabı, Cilt 1, 1104-1127, http://eurefe.org/eurefecilt1.pdf.
- Yağmur, A. S. (2013). “Seçilen Ülkeler ve Ülkemizdeki Kayıt Dışı İstihdamın Karşılaştırılması veSeçilen AB Üyesi Devletlerde Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Örnekleri”. Sosyal Güvence Dergisi, Sayı 3, 1-19.
- Yandık, F. M. (2017). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Gelir Vergisi Hasılatı Üzerindeki Etkisi. Yüksel Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yereli, A. B. ve Karadeniz, O.(2004).”Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Vergi Kayıp ve KaçaklarıÜzerine Etkisi”, E-Yaklaşım Dergisi, Sayı 11, http://www.ahmetburcinyereli.com/YAK138.pdf.
