Author :
Abstract
İşletmeler, içinde bulundukları durumu değerlendirmek ve ileriye yönelik planlarını yapabilmek için üretim planlama ve kontrolü, kalite kontrolü, stok kontrolü gibi kontrol mekanizmalarına ihtiyaç duyarlar. İşletmelerin stok tutma istekleri, stok tahmin yöntemlerinin gelişmesini sağlar. Bu çalışmada ülkemizin kalkınmasında önemli bir role sahip İmalat ve Madencilik sektöründe yer alan Çimento ürününün stok miktarını belirleyen faktörlerin tespit edilmesinin tahmini üzerine model sınamaları gerçekleştirilmiştir. Öncelikle ilgili sektörün Dünya’daki ve Türkiye’deki durumu incelenmiştir. Stok miktarı ile stok miktarını etkilediği önsel olarak belirlenen değişkenler arasındaki ilişkiler, Hendry’nin Genelden-Özele Modelleme yöntemi ve VAR yöntemi ile incelenmiştir. Daha sonra örnek olarak seçilen Akdeniz ve Marmara coğrafi bölgeleri için özel modeller elde edilmiştir. Bu modellere ilişkin çoklu regresyon modelleri kurularak modellerin tahmin performansları bölgesel olarak değerlendirilmiştir. Çalışma dönemi 2010 Ocak-2015 Aralık olup toplam 72 veri (6 yıl*12 ay) ile çalışılmıştır. Modellerde bağımlı değişken olarak “stok miktarı” ile stok miktarını etkilediği önsel olarak belirlenen 6 bağımsız değişken kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çimento sektöründe stok miktarı her iki bölge için de “inşaat ciro endeksi” ve “bir önceki dönem stok miktarı” değişkenlerinden etkilenmektedir. Bu çalışmanın diğer sektörlere ilişkin stok miktarı tahmin modelleri konusunda öncü olması beklenmektedir.
Keywords
Abstract
Enterprises need inventory control in order to keep up with the demand increase in certain periods. The inventory keeping requests of enterprises have led to the development of inventory estimation methods. In this study, model tests have been carried out to estimate the inventory amount of the cement product, which has an important role in the development of our country. First, it was performed the situation analysis of the cement industry in the world and in Turkey. The relationship between the inventory quantity and the variables determined as a priori which affect the stock quantity was examined by Hendry's General-Specific Modeling method and VAR method. Special models were obtained for the selected Mediterranean and Marmara geographical regions. Multiple regression models of these models were obtained and the predicted performances of the models were evaluated regionally. The working period is 2010 January-2015 December A total of 72 data (6 years * 12 months) were studied. Six independent variables, which were determined a priori to affect the amount of stock, and “amount of stock” as the dependent variable were used in the statistical analysis. According to the results obtained, the stock amount in the cement sector is affected by the variables of “construction turnover index” and “stock quantity of the previous period” for both regions.This study is expected to be a pioneer in inventory estimation models for other sectors.
Keywords
- Akçoraoğlu, A. & Yurdakul, F. (2004). “Siyasal Ekonomi Açısından Büyüme, Enflasyon ve Bütçe
- Akçoraoğlu, A. & Yurdakul, F. (2004). “Siyasal Ekonomi Açısından Büyüme, Enflasyon ve BütçeAçıkları: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 59, Sayı:1, p. 1-25.
- Avetisyan, H. G. (2008). Sustainable Design and Operation of the Cement Industry, Yüksek Lisans Tezi, the Russ College of Engineering and Technology of Ohio University.
- Bohannon, J. M. (1958). Production And Inventory Control In A Portland Cement Plant, Yüksek Lisans Tezi, Faculty of the Graduate School of the Oklahoma State University, Oklahoma.
- Caruso, H. G. (2006). Reduction of CO2 Emissions From Cement Plants, Yüksek Lisans Tezi, Chemical Engineering, Waterloo, Ontario.
- Çelik, M.H. & Durmaz, M. (2012). “The Study Of Compressive Strength In Different CementTypes And Dosages Of Concretes Made By Using 60% Pumice And 40% Perlite”, Contemporary Engineering Sciences, Vol. 5, No: 6, p. 287-293.
- İnternet: Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (2016). Çimento Üretiminin Tarihçesi, Web:http://www.tcma.org.tr/index.php?page=icerikgoster&menuID=53. Son Erişim Tarihi: 20.05.2016.
- İnternet: Yapı Endüstri Merkezi (YEM) (2015). “Türk Yapı Sektörü Raporu2015”, 25-145, İstanbul.Web:http://www.yapi.com.tr/TurkYapiSektoruRaporu2015/files/assets/basic-
- html/index.html#151. Son Erişim Tarihi: 15.05.2016.
- Kaya, N. (2004). Etkin Stok Yönetimi ve Türkiye’de Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum.
- Karabulut, M. (2008). Benchmarking (Örnek Edinme) İçin Veri Zarflama Analizi YöntemiylePerformans Analizi ve Çimento Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kars.
- Keating, J.W. (1990). Identifying VAR Models Under Rational Expectations, Journal of Monetary Economics, 25(3), p. 453-476.
- Kumar, V., Leone, R. P. & Gaskins, J. N. (1995). “Aggregate and Disaggregate Sector ForecastingUsing Consumer Confidence Measures”, International Journal of Forecasting Elsevier, 11(3), p. 361-377.
- Kuru, Ö. (2008). Çimento Sektöründe Üretim Maliyetleri ve Kars Çimento Fabrikasında BirUygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kars.
- Kutner, M. H., Nachtsheim, C. J., Neter, J. & Li, W. (2005). Applied Linear Statistical Models. New York: McGraw-Hill Irwin Companies Inc.
- Öcal, F.M. (2011). “Küresel Ekonomik Krizinin Reel Sektöre Etkileri Çerçevesinde Türkiye’nin Dış Ticaret Analizi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), p. 204-225.
- Özen, Y. K. (2013). Türkiye 'de Çimento Sanayi ve Elazığ İlinde Altınova Çimento Fabrikası Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Özgür, S. (1996). Türkiye Çimento Sanayii ve Üretilen Çimento Türleri, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Balıkesir.
- Özorhon, B. (2012). Türkiye'de İnşaat Sektörü ve Dünyadaki Yeri, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2012-31.
- Öztürk, E. & Doğan, A. (1978). Türkiye Çimento Endüstrilerinde Verimlilik ve Firmalar arası Karşılaştırma, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, p. 1-50.
- T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013 Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, p. 13-202.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı (2015). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 Madencilik Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, p. 105-106.
- Ülker, E. (2010). Comparison of Compressive Strength Test Procedures For Blended Cements,Yüksek Lisans Tezi, Master of Science in Cement Engineering Department, Middle East Technical University.
- Yiğit, Ö. (2010). Çekirdek Enflasyon Tahmininde Yapısal Var Yaklaşımı ve Türkiye Ekonomisiİçin Bir Uygulama, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Ankara.45-56.
- Yiğit, Ö. & Gökçe, A. (2012). Türkiye’de Çekirdek Enflasyon: Ekonometrik Bir Yaklaşım, Central Bank Review Vol. 12 (January 2012), p. 37-51.
- Yurdakul, F. (1999). “Hendry ve Sims Yöntemlerinin Karşılaştırması”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 10 (33), 84-91.
- Yüksel, K.(1986). Türkiye Çimento Sektörü ve Talebi, Devlet İstatistik Enstitüsü Tezi, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
- Zhang, J. (2013). Energy, Environmental And Greenhouse Gas Effects of Using Alternative Fuelsİn Cement Production, Yüksek Lisans Tezi, Department of Earth and Environmental Engineering, Foundation School of Engineering & Applied Science, Columbia University.
- 0 -2125.872 NA 3.75e+09 36.23314 36.93376 36.517641 -2034.092 166.5910 1.22e+09 35.11080 36.39526* 35.63238*2 -2006.572 47.64048 1.18e+09 35.06844 36.93675 35.827103 -1980.013 43.74445 1.16e+09 35.04223 37.49440 36.037984 -1947.856 50.26137 1.05e+09* 34.92195* 37.95797 36.1547910 -1828.712 37.96522* 2.54e+09 35.44054 41.97965 38.09587* : Kriter tarafından seçilen gecikme uzunluğunu göstermektedir. Marmara Bölgesi Gecikme Uzunluğunun Belirlenmesi
