Author :
Abstract
Beşeri sermaye ve iktisadi büyüme arasındaki ilişki, iktisat literaratürüne teorik olarak kabul görmüş ve ampirik çalışmalarca sınanmış bir ilişkidir. Teorik dayanağı İçsel Büyüme Teorileri ile açıklanan bu ilişkinin ölçülmesinde, en çok eğitim harcamaları, öğrenci sayısı, akademisyen sayısı, sağlık harcamaları, okul sayısı, hastane sayısı, okula başlama yaşı, öğrenme süresi, patent sayısı, akademik eser sayısı, sabit yatırımlar, İnsani Gelişim Endeksi, Eğitim endeksi gibi değişkenler kullanılmaktadır. Çalışma kapsamında, modelde kullanılacak değişkenlerin belirlenmesinden önce geniş bir literatür taraması yapılmış ve eğitim harcamaları, kişi başına düşen sağlık harcamaları, toplam öğrenci sayısı (okul+lise+üniversite), akademisyen sayısı, sabit yatırımlar, İnsani Gelişme Endeksi, ortalama yaşam Süresi, nüfus, istihdam ve Reel GSYİH verileri ile panel veri analizi yapılması kararlaştırılmıştır. Azerbaycan, Kazakistan, Üzbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan örneğinde yapılan panel veri analizi 1995-2017 zaman dilimini kapsayan yıllık veriler ile yapılmıştır. Homojen panel varsayımı altına yapılan çalışma, birim etkili sabit etkiler modeli çerçevesinde standart hatalı dirençli tahminci ile tahmin edilmiştir. Sonuçlara göre, eğitim harcamaları, kişi başına düşen sağlık harcamaları, nüfus, istihdam, ortalama yaşam süresi, öğrenci sayısı ve İnsani Gelişim Endeksi ile Reel GSYİH arasında ilişki bulunmuştur.
Keywords
Abstract
The relationship between human capital and economic growth is a relationship that has been theoretically accepted in the economics literature and tested by empirical studies. In measuring this relationship, whose theoretical basis is explained by the Endogenous Growth Theories, the highest number of education expenditures, number of students, number of academicians, health expenditures, number of schools, number of hospitals, school starting age, learning time, number of patents, number of academic works, fixed investments, Human Development Variables such as Index, Education Index are used. Within the scope of the study, before determining the variables to be used in the model, a wide literature review was conducted and education expenditures, health expenditures per person, total number of students (school + high school + university), number of academicians, fixed investments, Human Development Index, average life expectancy, population, Panel data analysis with employment and Real GDP data was decided. Panel data analysis in the samples of Azerbaijan, Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan and Tajikistan was made with annual data covering the 1995-2017 time period. The study conducted under the homogeneous panel assumption is estimated with a standard error-resistant estimator within the framework of the unit-effect fixed effects model. According to the results, education expenditures, per capita health expenditures, population, employment, average life expectancy, number of students and Human Development Index were found to be correlated with Real GDP.
Keywords
- Altıntaş, H., & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye Ve İhracat Arasındaki
- Altıntaş, H., & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye Ve İhracat Arasındakiİlişkilerin Ekonometrik Analizi: 1970-2005. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (36), 33-56.
- Ay, A., & Yardımcı, P. (2008). Türkiye’de Beşeri Sermaye Birikimine Dayalı Ak Tipi İçsel Ekonomik Büyümenin Var Modeli İle Analizi. Maliye Dergisi, 155, 39-54.
- Aylin, K. (2013). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: Yatay kesit analizi ile AB ülkeleri üzerine bir değerlendirme. Maliye Dergisi, 165, 241-285.
- Balmumcu, Ö., & Bozkurt, K. (2018). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme: gelişmekte olan ülkeler için bir panel veri analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 391-406.
- Çakmak, E., & Gümüş, S. (2005). Türkiye'de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme: ekonometrik bir analiz (1960-2002). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(01), 59-72.
- Çoban, O. (2004). Beşeri sermayenin iktisadi büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (30), 131-142.
- Dias, J., & Tebaldi, E. (2012). Institutions, human capital, and growth: The institutional mechanism. Structural Change and Economic Dynamics, 23(3), 300-312.
- Genç, M. C., Değer, M. K., & Berber, M. (2010). Beşeri sermaye, ihracat ve ekonomik büyüme: Türkiye ekonomisi üzerine nedensellik analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(1), 29-41.
- Karataş, M., & Çankaya, E. (2010). İktisadi kalkınma sürecinde beşeri sermayeye ilişkin bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 29-55.
- Karataş, M., & Çankaya, E. (2011). Türkiye'de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Journal of Management & Economics, 18(1).
- Kırıkçı, M. B., & Yanar, R. (2020). Kurumsal Yapı, Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Gelişmişve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Panel Veri Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 311-331.
- Manga, M., Bal, H., Algan, N., & KANDIR, E. D. (2015). Beşeri sermaye, fiziksel sermaye ve ekonomikbüyüme ilişkisi: Brics ülkeleri ve Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 45-60.
- Özsoy, C. (2009). Türkiye’de eğitim ve iktisadi büyüme arasındaki ilişkinin VAR modeli ile analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 71-83.
- Özşahin, Ş., & Karaçor, Z. (2013). Ekonomik büyümenin belirleyicilerinden biri olarak beşeri sermaye:Yükseköğrenimin Türkiye ekonomisi için önemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 148-162.
- Pelinescu, E. (2015). Beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. Procedia Economics and Finance , 22 , 184-190.
- Serel, H., & Masatçı, K. (2005). Türkiye'de beşeri sermaye ve iktisadi büyüme ilişkisi: Ko-Entegrasyon analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 49-58.
- Şimşek, M., & Kadılar, C. (2010). Türkiye’de beşeri sermaye, ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 115-140.
- Taban, S., & Kar, M. (2006). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme nedensellik analizi, 1969-2001. Tatoğlu,F.Y (2020) İleri Panel Veri Analizi, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Tatoğlu,F.Y. (2020) Panel Veri Analizi, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Teixeira, A. A., & Queirós, A. S. (2016). Economic growth, human capital and structural change: A dynamic panel data analysis. Research policy, 45(8), 1636-1648.
- Topallı, N. (2017). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 110-121.
- Tunalı, H., & Yılmaz, A. (2016). Büyüme, Beşeri Sermaye Ve Kalkınma İlişkisi: Oecd Ülkeleri’nin Ekonometrik Bir İncelemesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 295-318.
- Tzeremes, N. G. (2014). The effect of human capital on countries’ economic efficiency. Economics Letters, 124(1), 127-131.
- Wooldridge, JM (2010). Kesit ve panel verilerinin ekonometrik analizi . MIT basın.
- Yaylali, M., & Lebe, F. (2011). Beşeri Sermaye İle İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Marmara University Journal of the Faculty of Economic & Administrative Sciences, 30(1).
- Yılmaz, Ö., & Ünver, Ş. (2019). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 1011-1026.
- Zhang, C. ve Zhuang, L. (2011). Beşeri sermaye bileşimi ve ekonomik büyüme: Dinamik panel veri analizi kullanılarak Çin'den elde edilen kanıtlar. China Economic Review , 22 (1), 165-171.
- Zhumabekova, N., & Bilen, M. (2016). Geçiş Ekonomili Orta Asya Ülkelerinde Beşeri Sermaye ile İktisadiBüyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme Analizi (1991-2014). Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, XI (I), 1-16.
