BİR ORTAÇAĞ HÜKÜMDAR AYNASI: YÖNETENLERİN YÖNETİMİ (NEHCU’S-SÜLÛK FÎ SİYÂSETİ’L-MÜLÛK) GÖZÜNDE DEVLET İDARESİ VE HÜKÜMDAR
Author :
Abstract
Risale, layiha, siyasetname, nasihatname, hatırat ve siyasi yazı olarak bilinen yazım türüne yönetim tarihinde sıkça rastlanılmaktadır. Tarihte bu türün ilk örneklerine Hint-İran havzasında rastlanmış olmakla birlikte; farklı coğrafyalarda ve ilerleyen zaman içerisinde devletin yöneticisine rehberlik etmek amacıyla kaleme alındıkları görülmektedir. Hükümdarlara sunulmak maksadıyla yazılan bu yazıların içeriğinde devlet işleriyle ve hükümdarın kendisiyle ilgili yol gösterici nitelikte bilgiler bulunmaktadır. Bu maksadının yanında yazıldığı dönemin tarihine, kültürüne, sosyal ve ekonomik durumuna ilişkin pek çok bilgiyi de günümüze aktarmaktadırlar. Çalışmada 11. Yüzyılda yazılmış hükümdar aynalarından biri olan Ebu Necîb Sühreverdi’ye ait Nehcu’s-sülûk Fî Siyâseti’l-Mülûk kitabı ele alınmıştır. Yazıldığı dönem olan Ortaçağ’ ın hâkim devletlerinin yönetim kültürünü de aktaran kitap, çağımızın düşünsel birikimiyle incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The type of writing known as pamphlet, pleading, political treatise, admonition, memoir and political writing is frequently encountered in the history of administration. Although the first examples of these types in history were encountered in the Indo-Iranian basin; it is observed that they were written to guide the ruler of the state in different geographies and in the future. In the content of these writings, which were put on paper to be presented to the rulers, there are guiding information about state affairs and the ruler himself. In addition to this objective, these writings also convey a lot of information about the history, culture, social and economic situation of the period in which they were written. In the study, the book of Nehcu's-sulûk Fî Siyâseti'l-Muluk, belonging to Abu Najib Suhrawardi , which is one of the mirrors for princes written in the 11th century, is discussed. It is attempted to examine the book, which also conveys the administration culture of the dominant states of the Middle Ages, the period in which it was written, with the help of intellectual accumulation of our age.
Keywords
- Altay, Ahmet (2011), “Klâsik Dönem Osmanlı Siyasetnâme Geleneğine Genel Bir Bakış”, International
- Altay, Ahmet (2011), “Klâsik Dönem Osmanlı Siyasetnâme Geleneğine Genel Bir Bakış”, InternationalPeriodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt. 6, Sayı. 3, ss. 1795-1809.
- Altun, Atilla ve Mazman, İbrahim (2020), “Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyeti’ne İktidarların Meşruiyet Kaynakları”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 10, Sayı. 2, ss.465-482.
- Aslan, İlker (2014), “Edebiyat ve Yeni Tarih İlişkisi: Edebi Metinleri Yeni Tarihselcilik Odağında Okumak”, Tarih ve Uygarlık İstanbul Dergisi, Sayı. 6, ss. 255- 264.
- Çetin, Halis (2003), “Siyasetin Evrensel Sorunu: İktidarın Meşruiyeti-Meşruiyetin İktidarı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt. 58 Sayı. 3, ss.61-88.
- Fodor, Pal (1999), “15-17. Yüzyıl Osmanlı Hükümdar Aynalarında Devlet ve Toplum”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt. 14, Sayı.1, ss. 281-302.
- Gürsu, Uğur (2010), “Osmanlı’daki Hükümdarlık Anlayışının Tarih-İ Ebu’l-Feth’teki Yansımaları”, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt. 43, Sayı. 43, ss.67-84.
- Öztekin, Ahmet ve Öztekin Hülya (2020), “İktidarın Meşruiyeti ve Rıza Üretimi: Masallardan ve MitlerdenKitle İletişimine Toplumsal Bilincin İnşası”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Cilt. 16, Sayı. 30, ss. 2911-2940.
- Koç, Engin (2016), Nizamülmülk ve Siyaset Düşüncesi, I. Türk İslam Siyasi Düşüncesi Kongresi Bildiriler Kitabı, 8-10 Ekim Aksaray, ss. 493-502.
- Kutluay, Ferhat (2019), “Siyasal Otorite Kavramının Tarihsel Seyri”, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 7, Sayı. 2, s.1-29.
- Süllü, Zübeyde (2017), “Siyasal İletişim Açısından Tarihi Metinler Olarak Selçuklu ve Osmanlı DönemiSiyasetnameleri: Nizam’ül Mülk’ün Siyasetnamesi ve Koçi Bey Risalesi Bağlamında Siyasal İletişimin Tarihsel Kökenleri”, İNİF E DERGİ, Cilt. 2, Sayı. 1, ss.47-62.
- Şahin, Adil (2011), “Siyasal Düşünceler Tarihinde “Sınırlı Devlet” Fikrinin Kadimliği Ya Da Genel KamuHukuku Bağlamında İnsan, Özgürlük ve Devlet İktidarı Algısındaki Evrilme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 15, Sayı. 3, ss.311-362.
- Temizkan, Abdullah (2011), “Türk Tarihinde Meşruiyetin Kaynağı ve Öteki Sorunu”, Türk Yurdu, Yıl: 100 Sayı: 289, ss.259-289.
- Tural, Erkan (2011), “Devlet Adamlarından Öğütler: Bizans, Avrupa ve Osmanlı'da Nasihat Kültürünün Evrimi Üzerine Gözlemler”, Türk Yurdu, Cilt. 31, Sayı. 288, ss.31-47.
- Türk İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, https://islamansiklopedisi.org.tr/eyyubiler, (Erişim Tarihi: 12.09.2021).
