VERGİ YAPISI VE VERGİ YÜKÜ İLE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN BÜYÜME MODELLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Ekonomik büyüme, maliye politikasının en önemli amaçlarından bir tanesidir. Bu amaca ulaşmada devletin en önemli gelir kaynağı vergilerdir. Vergi yapısında yaşanan değişiklikler, ekonomik değişkenler üzerinde farklı etkiler göstermektedir. Ülkelerin vergi yapısı; gelişmişlik düzeylerine, vergileme amaçlarına, ekonomik, sosyal ve siyasi yapılarına göre şekillenmektedir. Ekonomik büyüme ile vergi yapısı ilişkisi içerisinde etkili olan diğer bir öğe vergi yüküdür. Yüksek vergi yükü bireylerin harcanabilir gelirlerinde meydana getirdiği negatif etkiler sebebiyle tasarrufların azalmasına neden olmaktadır. Bu durum ise ülke ekonomisini negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca vergi türleri içerisinde dolaylı ve dolaysız vergilerin payları ekonomik büyüme üzerinde farklı etkiler ortaya çıkarabilmektedir. Neoklasik büyüme modelinde vergi gelirlerinin ve vergi yükünün ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkisinin olmadığını savunmaktadır. İçsel büyüme modelinde bu etki, dolaysız vergilerin ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkisinin olduğu ifade edilmektedir. Dolaylı vergilerin ekonomik büyümeye olumlu etkilerinin olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışmanın amacı, vergi yapısı ve vergi yükünün ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini ekonomik büyüme modelleri çerçevesinde sunmaktır.
Keywords
Abstract
Economic growth is one of the most important goals of fiscal policy. The most important source of income of the state in achieving this goal is taxes. Changes in the tax structure have different effects on economic variables. Tax structure of countries; they are shaped according to their level of development, taxation purposes, economic, social and political structures. Another factor that is effective in the relationship between economic growth and tax structure is the tax burden. The high tax burden causes a decrease in savings due to the negative effects it creates on the disposable income of individuals. This situation affects the country's economy negatively. In addition, the shares of direct and indirect taxes among tax types can have different effects on economic growth. In the neoclassical growth model it is argued that, tax revenues and tax burden do not have a negative effect on economic growth. In the endogenous growth model, this effect is expressed as the negative effect of direct taxes on economic growth. It reveals that indirect taxes have positive effects on economic growth. The aim of the study is to present the effects of tax structure and tax burden on economic growth within the framework of economic growth models.
Keywords
- Açıkgöz, Ş. (2008). ‘’Türkiye’de Vergi Gelirleri, Vergi Yapısı ve İktisadi Büyüme İlişkisi: 1968-
- Açıkgöz, Ş. (2008). ‘’Türkiye’de Vergi Gelirleri, Vergi Yapısı ve İktisadi Büyüme İlişkisi: 1968- 2006’’, Ekonomik Yaklaşım, 19(68): 91-113.
- Akkaya, Ş. (1998). ‘’Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi ve Bu ÜlkelerdekiVergi Yapısının Kantitatif Analizi’’, İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (37):213-267, İstanbul.
- Anastassiou, T. T. & Chaido D. (2005). ‘’Tax Revenues And Economic Growth: An Emprical Investigation For Greece Using Causality Analysis’’, Journal Of Social Sciences,(2):99-104.
- Arnold, J. (2008). ‘’Do Tax Structures Affect Aggregate Economic Growth? Empirical Evidence from aPanel of OECD Countries’’, Working Papers No. 643, Organisation for Economic Co-operation and Development, Economics Department.
- Bolat, İ. (2012). ‘’Türkiye’nin Vergi Yapısı ve Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Vergi YapısındakiDeğişmelerin Ekonomik Etkileri’’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Çelikay, F. (2018). ‘’Vergi Yükünün Ekonomik Büyüme Hızı Üzerindeki Etkileri: Türkiye’deki İllerÖrnekleminde Ampirik Bir Analiz (2005-2014)’’, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3(5):37-55.
- Dam, M. & Ertekin, Ş. (2018). ‘’Türkiye’de Vergi Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Analizi’’, Vergi Raporu Dergisi, 228:19-32.
- Demircan, E. S. (2003). ‘’Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme ve Kalkınmaya Etkileri’’, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (21):97-116.
- Durkaya, M. & Ceylan, S. (2006). ‘’Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme’’, Maliye Dergisi, 150, 79-89.
- Engen, S. & Skinner, J. (1992). “Fiscal Policy and Economic Growth”, NBER Working Paper, 4223, National Bureau of Economic Research, Cambridge, Mass.
- Ercan, Y. N. (2002). “İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış”, Planlama Dergisi, Özel Sayı, DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı, 129-138.
- Erdoğan, E.; Topçu, M. & Bahar, O. (2013).’’ Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: TürkiyeEkonomisi Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi’’, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(576):99-109.
- Göçer, İ.; Mercan, M., Bulut, Ş. & Dam, M. M. (2010). ‘’Ekonomik Büyüme ile Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28:97-110.
- Gül, E. & Kenar, B. (2009). ‘’AB Ülkeleri Ve Türkiye’de Vergi Gelirleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi:1980 – 2008’’, Süleyman Demirel Üniversitesi, 1.Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27 Eylül, 16-26, Isparta.Kar, M. & Taban, S. (2003), “Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(03):146-169.
- Karayılmazlar, E. & Göde, B. (2017). ‘’Vergi Yükünün Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi’’, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4):131-142.
- Kılıçer, E. (2016). ‘’Türkiye’de Ücretliler Üzerindeki Vergi Yükünün Düşürülmesine İlişkin Öneriler’’, Political Economy of Taxation, 101-108.
- Kibritçioğlu, A. (1998), ‘’İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri’’, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 53(1- 4):207-230.
- Koç, Ö. E. (2019). ‘’Türkiye’de Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi’’, Alanya Akademik Bakış, 3(3):247-259.
- Kolçak, M. & Arpa, T. (2017). ‘’Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1976- 2016)’’, Turan-Sam, 9(33):279-289.
- Kutbay, Ü. H. (2021). ‘’Vergi Yükünün ve Yapısının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: OECD Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi’’, Mali Çözüm Dergisi, 31:13-35.
- Lehmussaari, O. P. (1990). ‘’Deregulation And Consumption: Saving Dynamics İn The Nordic Countries’’, Staff Papers, 37(1):71-93.
- Mangır, F. & Ertuğrul, H.M. (2012). ‘’Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği’’, Maliye Dergisi, 256-265.
- Mucuk, M. & Alptekin, V. (2008). ‘’Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975- 2006)’’, Maliye Dergisi, 155(2):159-174.
- Özel, H. A. (2012). ‘’Ekonomik Büyümenin Teorik Temelleri’’, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1):63-72.
- Paksoy, S. & Bakan, S. (2010). ‘’Türkiye’de Uygulanan Vergi Politikaları ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: (1980 Sonrası). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 150-170.
- Sağdıç, E. N. (2019). ‘’Vergi Gelirlerini Belirleyen Faktörlerin Bölgesel Analizi: Türkiye Örneği’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60):155-178.
- Sağdıç, E. N.; Yıldız, F. & Sayın, H. H. (2020). ‘’Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Vergi Gelirleri veEkonomik Büyüme İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeler Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(28):680-699.
- Sandalcı, U. & Sandalcı, İ. (2017). ‘’OECD Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve Vergi Gelirleri Arasındakiİlişkinin Ampirik Analizi: 1990–2014’’, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1):51-62.
- Saraç, T. B. (2015). ‘’Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği1’’, MaliyeSolow, R. (1956). ‘’A Contribution to the Theory of Economic Growth’’, The Quarterly Journal of Economics, 70(1):65-94.
- Songur, M. & Yüksel, C. (2018). ‘’Vergi Yapısı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği’’, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (643):47-70.
- Susam, N. & Oktayer, N. (2007). ‘’Türkiye Ekonomisinde Genel Bütçe Vergi Gelirleri İçinde Dolaysız ve Dolaylı Vergiler (1995-2005)’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2):105-123.
- Tahiroğlu, D. (2019). ‘’Vergi Yapısı ve Ekonomik Büyüme: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma’’,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
- Temiz, D. (2008). “Türkiye'de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1960-2006 Dönemi”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20- 22 Şubat 2008, DEÜ İİBF İktisat Bölümü, 1-18, İzmir.
- Turan, T. (2008). “Maliye Politikası Araçlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri”, Sayıştay Dergisi, 69:17-35.
- Tülümce, S. Y. & Yavuz, E. (2019). ‘’Türkiye’de KDV’nin Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz (1985-2018)’’, Maliye Dergisi, 176:548-574.
- Yanpar, A. (2007). ‘’Gelişmekte Olan Ülkelerde Büyüme Yönelimli Vergi Politikası’’, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yardımcıoğlu, F. (2012). “OECD Ülkelerinde Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir İncelemesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2):27-47.
- Yıldız, E. (2014). ‘’Türkiye ve AB Ülkelerindeki Vergi Yüküne Yeniden Bakış-I’’, Vergi Raporu, 172: 101- 112.
- Yıldız, F. & Sandalcı, U. (2019). ‘’Vergi Yapısı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye’de İller Düzeyinde Ampirik Bir Analiz (2004-2014)’’, Vergi Dünyası Dergisi, 1(452):20-34.
- Yılmaz, F. & Tezcan, N. (2007). ‘’Vergi Hasılatı ve Sabit Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Etkisi: Ekonometrik Bir İnceleme’’, Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 1-14.
- Yülek, A. M. (1997), “İçsel Büyüme Teorileri, Gelişmekte olan Ülkeler ve Kamu Politikaları Üzerine”, Hazine Dergisi, 6: 1-15.
