Author:
Abstract
İşletmeler, içinde bulundukları durumu değerlendirmek ve ileriye yönelik planlarını yapabilmek için üretim planlama ve kontrolü, kalite kontrolü, stok kontrolü gibi kontrol mekanizmalarına ihtiyaç duyarlar. İşletmelerin stok tutma istekleri, stok tahmin yöntemlerinin gelişmesini sağlar. Bu çalışmada ülkemizin kalkınmasında önemli bir role sahip İmalat ve Madencilik sektöründe yer alan Çimento ürününün stok miktarını belirleyen faktörlerin tespit edilmesinin tahmini üzerine model sınamaları gerçekleştirilmiştir. Öncelikle ilgili sektörün Dünya’daki ve Türkiye’deki durumu incelenmiştir. Stok miktarı ile stok miktarını etkilediği önsel olarak belirlenen değişkenler arasındaki ilişkiler, Hendry’nin Genelden-Özele Modelleme yöntemi ve VAR yöntemi ile incelenmiştir. Daha sonra örnek olarak seçilen Akdeniz ve Marmara coğrafi bölgeleri için özel modeller elde edilmiştir. Bu modellere ilişkin çoklu regresyon modelleri kurularak modellerin tahmin performansları bölgesel olarak değerlendirilmiştir. Çalışma dönemi 2010 Ocak-2015 Aralık olup toplam 72 veri (6 yıl*12 ay) ile çalışılmıştır. Modellerde bağımlı değişken olarak “stok miktarı” ile stok miktarını etkilediği önsel olarak belirlenen 6 bağımsız değişken kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çimento sektöründe stok miktarı her iki bölge için de “inşaat ciro endeksi” ve “bir önceki dönem stok miktarı” değişkenlerinden etkilenmektedir. Bu çalışmanın diğer sektörlere ilişkin stok miktarı tahmin modelleri konusunda öncü olması beklenmektedir.
Keywords
Abstract
Enterprises need inventory control in order to keep up with the demand increase in certain periods. The inventory keeping requests of enterprises have led to the development of inventory estimation methods. In this study, model tests have been carried out to estimate the inventory amount of the cement product, which has an important role in the development of our country. First, it was performed the situation analysis of the cement industry in the world and in Turkey. The relationship between the inventory quantity and the variables determined as a priori which affect the stock quantity was examined by Hendry's General-Specific Modeling method and VAR method. Special models were obtained for the selected Mediterranean and Marmara geographical regions. Multiple regression models of these models were obtained and the predicted performances of the models were evaluated regionally. The working period is 2010 January-2015 December A total of 72 data (6 years * 12 months) were studied. Six independent variables, which were determined a priori to affect the amount of stock, and “amount of stock” as the dependent variable were used in the statistical analysis. According to the results obtained, the stock amount in the cement sector is affected by the variables of “construction turnover index” and “stock quantity of the previous period” for both regions.This study is expected to be a pioneer in inventory estimation models for other sectors.