Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı; çalışanlarda iş tatmininin örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde hangi düzeyde etkili olduğunu incelemektir. Çalışma, Ocak-Temmuz 2020 döneminde İstanbul ili Avrupa yakasında faaliyet sürdüren özel bir eğitim kurumunun 303 çalışanının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler; kişisel bilgi formu, Minnesota İş Tatmini Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği’nden oluşan bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 24.0 istatistik programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik, korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre, çalışanların örgütsel bağlılığı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde işe yönelik içsel ve dışsal tatmininin istatiksel açıdan anlamlı ve pozitif etkisi bulunmaktadır. Bununla birlikte dışsal tatmin örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandalık davranışı üzerinde içsel tatmine kıyasla daha etkilidir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar ışığında, uygulayıcı ve araştırmacılara yönelik bazı öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the relationship between job satisfaction and organizational commitment and organizational citizenship behavior. The research was carried out between January-July 2020 with the participation of 303 employees of a private educational institution working in the European side of Istanbul province. İn the study, research data was obtained by a questionnaire that consists of four parts: personal information form, Minnesota Job Satisfaction, Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behavior Scales. Descriptive statistics, reliability, correlation and multiple linear regression analysis were applied in the analysis of the data. According to the results of the research, internal and external satisfaction with the job has a statistically significant and positive effect on the organizational commitment and organizational citizenship behavior of the employees. However, external satisfaction is more effective on organizational commitment and organizational citizenship behavior than internal satisfaction. In the light of the results obtained in the study, some suggestions for the practitioners and researchers are presented.
Keywords
- Ada N., Alver, İ. & Atlı, F. (2008). “Örgütsel İletişimin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Manisa
- Ada N., Alver, İ. & Atlı, F. (2008). “Örgütsel İletişimin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: ManisaOrganize Sanayi Bölgesinde Yer Alan ve İmalat Sektörü Çalışanları Üzerinde Yapılan Bir Araştırma”. Ege Akademik Bakış, 8(2): 487-518.
- Alpsoy, A. (2018). “Akademisyenlerin İş Tatmininin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi İleÖz Yeterliliğin Aracı Rolü Üzerine Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü., İstanbul.
- Altaş, S. S. & Çekmecelioğlu, H.G. (2007). “İş tatmini, Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Performansı Üzerindeki Etkileri: Bir Araştırma”. Öneri Dergisi, 7(28): 47-57.
- Akıncı, Z. (2002). “Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Akdeniz İİBF Dergisi, 4: 1-25.
- Arıkoğlu, E. (2019). “Çalışanların İş Tatmini Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Özdeşleşme Ve ÖrgütselVatandaşlık Davranışı Açısından Değerlendirilmesi: Finans Sektöründe Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü.
- Ateş, C. (2019). “İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Sarıyer İlçesindeki Devlet EğitimKurumları Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Bolino,C. M., Turnley, W.H. & Niehoff, P.B. (2004). “The Other Side Of The Story: ReexaminingPrevailing Assumptions About Organizational Citizenship Behavior.” Human Resource Management Review 14: 229–246.
- Bozkurt, Ö. & Bozkurt, İ. (2008). “İş Tatminini Etkileyen İşletme İçi Faktörlerin Eğitim SektörüAçısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1): 1-18.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, (2008). F. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Buchanan, B. (2000). “Building Organizational Commitment: The Socialization Of Managers in Work Organizations”. Administrative Science Quarterly, 19: 533-546.
- Chiu, S.F. & Chen, H.L. (2005). “Relationship Between Job Characteristics and OrganizationalCitizenship Behavior: The Mediational Role of Job Satisfaction,” Journal of Social Behavior and Personality, 33(6): 527.
- Dağlı, A., Bünyamin, H. A. N. ve Elçiçek, Z. (2018). “Örgütsel Bağlılık Ölçeği’nin TürkçeyeUyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması.”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), s.1788-1800.
- Demir, H. (2008). “Formalization and Its Effects on Work Outcomes of Teachers: The Role ofPotential Moderators” Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1): 289- 319.
- Deniz, M. (2005). Bir Tutum Çeşidi Olarak İş Doyumu”, (Ed. Mehmet TİKİCİ). Örgütsel Davranış Boyutlarından Seçmeler, ss.293-337. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Dilek, H. (2005). “Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini VeÖrgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma.” Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- Duygulu, S. (2019). “Örgütsel Bağlılık Ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Bankacılık Sektöründe BirUygulama”. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Ersoy, S. & Bayraktaroğlu, S. (2012). “Örgütsel Bağlılık”. (Ed. Derya Ergun Özler), Örgütsel Davranışta Güncel Konular. ss.1-19. Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
- Griffin, M.L. & Hepburn, J. R. (2005).“Side-Best And Reciprocity as Determinants ofOrganizational Commitment Among Correctional Officers”. Journal Of Criminal Justice. 33 (6): 611-625.
- Kelloway, E. Kevın, L., Catherine, B., J. & Nault, A. (2002). “Self-reported CounterproductiveBehaviors and Organizational Citizenship Behaviors: Separate But Related Constructs”. International Journal of Selection and Assesment, 10(1/2): 143-151
- Keser, A. (2005). “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Çalışma ve Toplum, 4 (7): 77-95.
- Mete, M. & Karahan, M. (2014). “Çalışanların İş Tatminine Etki Eden Faktörlerin BelirlenmesineYönelik Bir Çalışma: Tekstil Sektöründe Bir İşletme Örneği”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15 (2): 15-32.
- Mckenzie, S.G. (2011). Trust and Organizational Citizenship: A study Of The Relationship OfThree Referents Of Trust And The Organzaitonal Citizenship Of Elementary School Teachers. (Doctoral Dissertation). The University of Texas.
- Meyer, J.P. & Allen, N.J. (1997). Commitment in The Workplace: Theory, Research, and Application, Sage Publications.
- Ngunİ, S., Sleegers, P. & Denesen, E. (2006). “Transformational and Transactional LeadershipEffects On Teachers’ Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Organizational CitizenshipBehavior in Primary Schools: The Tanzanian Case”, School Effectiveness and School Improvement, 17(2): 145-177.
- Oktay, E. & Gül, H. (2003). “Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conger veKanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileri Üzerine Karaman ve Aksaray EmniyetMüdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10: 403-427.
- Organ, D.W. (1988). Organizational Citizenship Behavior. Lexington, MA: Lexington Books.
- Organ, D. (1990). “The Motivational Basis of Organizational Citizenship Behavior”. Research in Organizational Behavior, 12: 43-72
- Örücü, E. Yumuşak, S. & Bozkır, Y. (2006). “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda ÇalışanPersonelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13 (1): 39-51.
- Özaydın M.M. & Özdemir, Ö. (2014). “Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6 (1): 251- 281.
- Özdemir, A. (2006). “Farklı Örgüt Kültürü Olan İşletmelerde Zaman Yönetimi Üzerine AmpirikBir Araştırma: Bursa İli Örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
- Özdevecioğlu, M. (2003). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Üniversite Öğrencilerinin BazıDemografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirle: nmesine Yönelik Bir Araştırma”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, ss.117-135.
- Öztürk, E. (2019). “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Erzurum İli Bölge Eğitim ve AraştırmaHastanesi Çalışanları Üzerine Bir Uygulama.” Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzincan.
- Podsakoff, P.M., Mackenzıe, S.B., Moorman, R.H. & Fetter, R. (1990). "Transformational LeaderBehaviors and Their Effects on Followers Trust in Leader, Satisfaction and Organizational Citizenship Behaviors", Leadership Quarterly, 1: 107-142.
- Podsakoff, P. M., Mackenzie, S.B., Paine, J.B. & Bachrach, D. G. (2000). “OrganizationalCitizenship Behaviors: A Critical Review Of The Theoretical And Empirical Literature And Suggestions For Future Research.” Journal of Management, 26(3): 513-563.
- Sarker, S. J., Crossman, A. & Chinmeteepituck, P. (2003). “The Relationships Of Age And LengthOf Service With Job Satisfaction: An Examination Of Hotel Employees in Thailand”, Journal of Managerial Psychology, 18 (7): 745-758.
- Schermerhorn, J. (2011). Introduction to Management. 11th Edition. John Wiley & Sons, USA. Schermerhorn, H. & Hunt, J. G. (1994). Managing Organizational Behavior. Osborn.
- Sevim, L. (2011). “Tükenmişlik ve İşe Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi:Turizm Sektöründe Bir Araştırma”. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Sezgin, F. (2005). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1): 319- 323.
- Şimşek, Ş., Akgemci, T. & Çelik, A. (2011). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, 7. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
- Terzi, S. (2017). “Öğretmenlerin İş Doyumları İle Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkininİncelenmesi.” 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(17):475-487
- Türk, M.S. (2007). Örgüt Kültürü ve İş Tatmini. Gazi Kitabevi. Ankara.
- Ülker, F. E. & Özdemir, G. (2016). “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılığa Olan Etkisi: Kooperatif İşletmeler Örneği”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (27): 331-352.
- Yalçın, A. ve İplik F.N. (2005), “Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri İleÖrgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Adana İli Örneği”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1): 395-412.
- Yaylacı, A. F. (2011). “Örgütsel Yurttaşlık Sistemi.” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1):73-92
- Yazıcıoğlu, İ. & Sökmen, A. (2007). “Otel İşletmelerinin Yiyecek İçecek Departmanlarında GörevYapan İşgörenlerin İş Tatmin Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Adana’da Bir Uygulama”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18: 73-95.
- Yeşilyurt, H., & Koçak, N. (2014). İş Doyumu ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındakiİlişkinin Otel İşletmeleri Açısından İncelenmesi. Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimer Enstitusu Dergisi, 16(2): 303-324.
- Zhang, J. & Zheng, W. (2009). “How Does Satisfaction Translate İnto Performance? AnExamination of Commitment and Cultural Values.” Human Resource Development Quarterly, 20 (3): 331-351.
