Author :
Abstract
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çalışma hayatında yaşanan değişiklikler monotonluğun, tükenmişliğin, stres ve yorgunluk gibi olumsuz durumların ortaya çıkmasına ve işgörenlerin işe karşı yabancılaşmalarına, işe yabancılaşma ise örgütsel kısıtlamalardan kaynaklı olarak işgörenlerin anlamsızlık ve güçsüzlük hissetmelerine ve kendilerine karşı yabancılaşmalarına neden olmaktadır. İşe yabancılaşan işgörenlerin olumsuz duygular geliştirebilecekleri ve bunun sonucunda sanal kaytarma gibi üretkenlik karşıtı sapkın davranışlarda bulunabilecekleri düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle, bu çalışmada işe yabancılaşma ve alt boyutlarının sanal kaytarma davranışı üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, aynı ilçede yer alan iki alışveriş merkezinde çalışan 143 işgören üzerinde anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilk olarak kavramsal bir çerçeve sunulmuş ve önceki araştırmaların sonuçlarına bağlı olarak değişkenler arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmış ve hipotezler oluşturulmuştur. Anket ile elde edilen veriler SPSS 25 programı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Verilerin analizinde açımlayıcı faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, işe yabancılaşmanın sanal kaytarmayı etkilemediğini göstermektedir. Ancak işe yabancılaşmanın alt boyutlarından anlamsızlık boyutunun sanal kaytarma üzerinde etkisi olduğu ve dolayısıyla yaptığı işi anlamlı bulmayan işgörenlerin sanal kaytarma davranışlarına yönelebilecekleri tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
With the development of technology, changes in working life cause monotony, burnout, negative situations such as stress and fatigue, and alienation of employees from work, while work alienation causes employees to feel meaninglessness and powerlessness due to organizational restrictions and alienation from themselves. It is thought that employees who are alienated from work may develop negative emotions and as a result, they may engage in counterproductive deviant behaviors such as cyberloafing. Based on this idea, the effect of work alienation and its sub-dimensions on cyberloafing behavior was tried to be determined in this study. The research was carried out by using the questionnaire method on 143 employees working in two shopping centers in the same district. In the study, firstly, a conceptual framework was presented and depending on the results of previous studies, the relations between the variables were tried to be determined and hypotheses were formed. The data obtained with the questionnaire were analyzed and interpreted using the SPSS 25 program. Exploratory factor analysis, correlation analysis and regression analysis were used in the analysis of the data. Research results show that work alienation and its sub-dimensions do not affect cyberloafing. However, it has been determined that the meaninglessness dimension, one of the sub-dimensions of work alienation, has an effect on cyberloafing, and therefore, employees who do not find their work meaningful may tend to cyberloafing behaviors.
Keywords
- Agarwal, S. (1993). Influence of formalization on role stress, organizational commitment and work
- Agarwal, S. (1993). Influence of formalization on role stress, organizational commitment and workalienation of salespersons: a cross-national comparative study. Journal of International Business Studies, 24(4), 715-739.
- Ahmadi, H., Bagheri, F., Ebrahimi, S.A., Rokni, M.A.N. ve Kahrer, M.S. (2011). Deviant work behavior:explaining relationship between organizational justice and cyber-loafing as a deviant work behavior. American Journal of Science Research, 24, 103-116.
- Aiken, M. ve Hage, J. (1966). Organizational alienation: a comparative analysis. American Sociological Review, 31(4), 497-507.
- Anandarajan, M., Devine, P. ve Simmers, C. (2004). A multidimensinal sealing approach to personal webusage in the workplace in m. anandarajan & c. simmers (eds). A Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management. Hensey, PA: Information Science Publishing.
- Artar, M. (2018). İşe yabancılaşmayı etkileyen faktörler ve işten ayrılmaya etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
- Askew, K., Buckner, J. E., Taing, M. U., Ilie, A., Bauer, J. A. ve Coovert, M. D. (2014). Explaining cyberloafing: the role of the theory of planned behaviour. Computers in Human Behavior, 36, 510-519.
- Babadağ, M. (2018). İşe yabancılaşmanın sanal kaytarma üzerindeki etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(39), 207-239.
- Berry, C.M., Ones, D.S. and Sackett, P.R. (2007). Interpersonal deviance, organizational deviance, and their common correlates: a review and meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 92, 410–424.
- Blanchard, A.L. ve Henle, C.A. (2008). Correlates of different forms of cyberloafing: The role of norms and external locus of control. Computers in Human Behavior, 24(3), 1067-1084.
- Blauner, R. (1964). Alienation and Freedom The Factory Worker and His Industry. Chicago: University of Chicago Press.
- Block, W. (2001). Cyberslacking, business ethics and managerial economics. Journal of Business Ethics, 33, 225-231.
- Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
- Candan, H. ve İnce, M. (2016). Siber kaytarma ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesineyönelik emniyet çalışanları üzerine bir araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 229-235.
- Chiaburu, D. S., Diaz, I. & De Vos A. (2013). Employee alienation: relationships with careerism and career satisfaction. Journal of Managerial Psychology, 28(1), 4-20.
- Collins, D. (1996). Control and isolation in the management of empowerment. Empowerment In Organizations, 4(2), 29-39.
- Conger, J.A. ve Kanungo, R.N. (1998). The empowerment Process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482.
- Çavuşoğlu, S. ve Palamutcuoğlu, B.T., (2017). İş tatmininin sanal kaytarma üzerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi SBE Dergisi, 9(19), 430-444.
- Dajani, M.A.Z. ve Mohamad, M.S. (2017). Perceived organisational ınjustice and counterproductivebehaviour: The mediating role of work alienation evidence from the egyptian public sector. International Journal of Business and Management, (12)5, 192-201.
- Dalal, R.S. (2005). A meta-analysis of the relationship between organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior. Journal of Applied Psychology, 90, 1241-1255.
- Davidov, Y. (1997). Özgürlük ve yabancılaşma. (2. Bs.), Çev.:Sargut SÖLÇÜN, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara.
- Durkheim, E. (2006). Toplumsal İşbölümü. (Çev.: Özer Ozankaya), Cem Yayınevi, İstanbul.
- Flynn, N. (2001). E-policy handbook: desinging and ımplementing effective e-mail, internet and software policies (1est ed.), Saranac Lake, Ny: AMACOM Books.
- Greenberg, E.S ve Grunberg, L. (1995). Work alienation and problem alcohol behavior. Journal of Health and Social Behavior, 36 (1), 83-102.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Hair, J.F.Jr, Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E. ve Tatham, R.L. (2005). Multivariate data analysis (6th Edition). Pearson, Prentice Hall: New Jersey
- Hirschfeld, R.R ve Field, H.S. (2000). Work centrality and work alienation: distinct aspects of a general commitment to work. Journal of Organizational Behavior, 21, 789-800.
- Jia, H., Jia, R. ve Karau, S. (2013). Cyberloafing and personality: the impact of the big five traits and workplace situational factors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(3), 358-365.
- Kanten, P. ve Ülker, F. (2014). The effects of mental health problems of nurses and doctors on theirprofessional commitment and work engagement levels. Mediterranean Journal Of Social Sciences, 5(19), 476-493.
- Kanungo, R. N. (1992). Alienation and empowerment: Some ethical imperatives in business. Journal of Business Ethics, 11(5/6), 413-422.
- Kasap, M. (2021). Örgütsel yabancılaşmayla sanal kaytarma arasındaki ilişki: tekstil çalışanları üzerine bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 561-576.
- Kaya, U. ve Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1, 311-346.
- Kocadaş, K.A. (2020). Teknolojik yeniliklerin işe yabancılaşma üzerine etkileri. Sosyolojik Düşün, 5(2), 80- 92.
- Kohn, M.L. (1976). Occupational structure and alienation. American Journal of Sociology,82(1), 111-130.
- Kurt, M. (2011). Siber aylaklık davranışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Fırat University 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, September 22-24, Elazığ.
- Li, S., ve Chung, T. (2006). Internet function and Internet addictive behaviour. Computers in Human Behaviour, 22, 1067-1071.
- Liberman, B., Seidman, G., Mckenna, K. Y. ve Buffardi, L.E. (2011). Employee job attitudes andorganizational characteristics as predictors of cyberloafing. Computers in Human behavior, 27(6), 2192- 2199.
- Lim, V.K.G. (2002). The it way of loafing on the job: cyberloafing, neutralizing and organizational justice. Journal of Organizational Behavior, 23, 675-694.
- Mendoza, M.J.S. ve Zoghbi-Manrique-de-Lara, P. (2008). The impact of work alienation on organizationalcitizenship behavior in the Canary ıslands. International Journal of Organizational Analysis, 15(1), 56-76.
- Mills, J.E., Hu, B., Beldona, S. ve Clay, J. (2001). Cyberslacking! A wired-workplace liability issue. The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(5), 34-47.
- Moç, T. (2018). Örgütsel adalet algısının çalışanların işte yabancılaşmaya etkisinde tükenmişliğin ve presenteizmin rolü, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Mottaz C.J. (1981) Some determinants of work alienation. Sociological Quarterly, 22(4), 515-529.
- Mount, M.K., Ilıes, R. ve Johnson, E. (2006). Relationship of personality traits and counterproductive work behaviors: the mediating effects of job satisfaction. Personnel Psychology, 59(3), 591-622.
- Nair, N. ve Vohra, N. (2012). The concept of alienation: towards conceptual clarity. International Journal of Organizational Analysis, 20(1), 25-50.
- Oruç, E. (2020). Türkiye’de işe yabancılaşma (work alienation) literatürüne ilişkin betimsel bir inceleme. Manisa Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 18(4), 327-351.
- Özkalp, E., Aydın, U. ve Tekeli, S. (2012). Sapkın örgütsel davranışlar ve çalışma yaşamında yeni bir olgu:sanal kaytarma (cyberloafing) ve iş ilişkilerine etkileri. Çimento İşveren Sendikası Dergisi, 26(2), 18-33.
- Özler, D.E. ve Polat, G. (2012). Cyberloafing phenomenon in organizations: determinants and impacts, International Journal of eBusiness and eGovernment Studies, 4(2), 1-15.
- Salgado, J.F. (2002). The big five personality dimensions and counterproductive behaviors. International Journal of Selection and Assessment, 10, 117-125.
- Seçkin, Ş.N. (2019). Algılanan sosyal mübadele, işe yabancılaşma ve sanal kaytarma davranışlarını etkilermi? mübadele ideolojisinin düzenleyici rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 1207- Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24(6), 783-791.
- Seeman, M. (1983). Alienation motifs in contemporary theorizing: the hidden continuity of the classic themes, Social Psychology Quarterly, 46(3), 171-184.
- Seeman, M. ve Anderson, C.S. (1983). Alienation and alcohol: the role of work, mastery, and community in drinking behavior. American Sociological Review, 48(1), 60-77.
- Semiz, E. (2019). İşe yabancılaşma ile sanal kaytarma arasındaki ilişki: sağlık çalışanlarına yönelik biraraştırma. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Yönetimi ABD. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
- Sezici, E. (2015). Üretkenlik karşıtı iş davranışları üzerinde kişilik özelliklerinin rolü. International Journal of Economic and Administrative Studies, 7(14), 1-22.
- Shantz, A., Alfes, K., Bailey, C. ve Soane, E. (2015). Drivers and outcomes of work alienation: reviving a concept. Journal of Management Inquiry, 24(4), 382-393.
- Shepard, J. M. (1970). Functional specialization: alienation, and job satisfaction. Industrial and Labor Relations Review, 23(2), 207-219.
- Shepard, J.M. (1977). Technology, alienation and satisfaction. Annual Review of Sociology, 3, 1-21.
- Spreitzer, G.M. (1995). Psychology empowerment in the workplace: Dimensions, measurement and validation. Academy of Management Journal, 38(5).
- Stanton, J.M. (2002). Company profile of the frequent internet user. Communications of the ACM, 45(1), 55-Sulu, S., Ceylan, A. ve Kaynak, R. (2010). Work alienation as a mediator of the relationship betweenorganizational injustice and organizational commitment: implications for healthcare professionals. International Journal of Business and Management, 5(8), 27-38.
- Şimşek, M.Ş., Çelik, A., Akgemci, T., ve Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 569-587.
- Tokmak, M. (2020). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların işe yabancılaşması ve işten ayrılma niyetine etkisi üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-439.
- Uysal, H.T. (2018). Çalışanlarda işe yabancılaşmanın üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisi. Business & Management Studıes: An International Journal, 6(4), 1434-1454.
- Yalçın, İ. ve Koyuncu, S.C. (2014). Örgütsel yabancılaşma olgusunun iş tatmini üzerine etkisi: Niğde ilinde bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,16(26), 86-94.
