Author :
Abstract
2002 yılında başladığımız fen okuma alanındaki tezlerimiz yıllar geçtikçe artmıştır. Türkiye'deki lisansüstü eğitimde yazılan tez çalışmalarına bakıldığında, fen okuryazarlığı alanındaki araştırmalar, mevcut fen okuryazarlığını ve fen okuryazarlığını etkileyen değişkenleri ortaya çıkarmak için çoğunlukla ilişkisel tarama, tarama ve doküman analizi yöntemleriyle yapılmıştır. Ayrıca fen okuryazarlığını geliştirmeye yönelik yarı deneysel ve deneysel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı az sayıda çalışma yapılmıştır. Araştırma kapsamında ‟ Fen okuryazarlığının PİSA verilerine göre değişimi incelenmiştir. Çalışma sonucunda; Türk öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyi ile ortalama fen okuryazarlığı arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Fen okuryazarlığının ortalamasıyla babanın eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Ülkemizdeki öğrencilerin fen okuryazarlığı ile sahip olunan cep telefonu sayısı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ülkemizdeki öğrencilerin ortalama fen okuryazarlığıyla evde sahip oldukları bilgisayar sayısı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ülkemizdeki öğrencilerin ortalama fen okuryazarlığıyla evlerindeki kitap sayısı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ülkemizdeki öğrencilerin fen okuryazarlığıyla evde yardımcı eğitim kaynaklarına erişim arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Fen okuryazarlığıyla şiir kitabına sahip olma arasında önemli bir ilişki olduğunu göstermektedir. PISA 2015 analiz sonuçları, fen okuryazarlığıyla dünya klasiklerine sahip olma durumu arasında önemli bir ilişki olduğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
Our theses in the field of science reading, which we started in 2002, have increased over the years. When we look at the thesis studies written in postgraduate education in Turkey, studies in the field of science literacy were mostly conducted with relational scanning, scanning and document analysis methods to reveal the current science literacy and the variables that affect science literacy. In addition, few studies have been conducted using quasi-experimental and experimental research methods to improve science literacy. Within the scope of the research, the change of science literacy according to PISA data was examined. In the results of working; It has been observed that there is a significant relationship between the education level of mothers of Turkish students and their average science literacy. It was concluded that there is a significant relationship between the mean of science literacy and the education level of the father. It shows that there is a significant relationship between the science literacy of the students in our country and the number of mobile phones they have. It shows that there is a significant relationship between the average science literacy of students in our country and the number of computers they have at home. It shows that there is a significant relationship between the average science literacy of students in our country and the number of books at home. It shows that there is a significant relationship between the science literacy of students in our country and their access to assistive education resources at home. It shows that there is an important relationship between science literacy and having a poetry book. PISA 2015 analysis results show that there is a significant relationship between science literacy and possession of world classics.
Keywords
- 1. Abazaoğlu,İ., Yıldızhan, Y. & Yıldırım, O. (2014). TIMSS 2011 Türkiye 8. sınıf fen bilimleri sonuçlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 278-288.
- 2. Acar, T. (2012). 2009 yılı uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programında türk öğrencilerin başarılarını etkileyen faktörler. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi,3(2), 309-314
- 3. Akgün, A., Özden, M., Çinici, A., Sonekinci, A., Aygün, H.A., (2014). Fen bilgisi öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığı seviyeleri ile özyeterlik ve tutum düzeyleri arasındaki ilişkini değerlendirilmesi. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 43: 1-22.
- 4. Akyüz, G. (2006). Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinde öğretmen ve sınıf niteliklerinin matematik başarısına etkisinin incelenmesi. Elementary Education Online, 5(2), 75- 86.
- 5. Anıl, D. (2009). Türkiye'deki uluslararası öğrenci başarısı (PISA) programında fen öğrencilerinin fen başarısını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34 (152), 87-98.
- 6. Atar, H. Y. & Atar, B. (2012). Türk eğitim reformunun öğrencilerin TIMSS 2007 fenbaşarılarına etkisinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2621-2636
- 7. Bacanak, A., (2002). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen okuryazarlıkları ile fen teknoloji-toplum dersinin uygulanışını değerlendirmeye yönelik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
- 8. Battle, J., Lewis, M. (2002). The Increasing Significance of Class: The Relative Effects of Race and Socioeconomic Status on Academic Achievement. Journal of Poverty. 6(r2): 21-35.
- 9. Bayraktar, Ş. (2010). Uluslararası Fen ve Matematik Çalışması (TIMSS 2007) sonuçlarına göre Türkiye’de fen eğitiminin durumu: fen başarısını etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi,30, 249-270.
- 10. Boztunç, N., (2010). 2003 ve 2006 yıllarında uluslararası öğrenci değerlendirme programına (PISA) katılan Türk öğrencilerin matematik ve fen başarılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
- 11. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- 12. Demirbaş, M., Yağbasan, R., (2004). Fen bilgisi öğretiminde, duyuşsal özelliklerin değerlendirilmesinin işlevi ve öğretim süreci içinde, öğretmen uygulamalarının analizi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2): 177-193.
- 13. Dindar, H. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına Geçiş Sürecinde Öğretmenlerin Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 185-198.
- 14. Driver, R., Leach, J., Millar, R., Scott, P., (1996). Young people’s images of science. Open University Press. Buckingham.
- 15. Durant, J. R., (1993). What is scientific literacy. (Editörler: J.R., Durant, J., Gregory.), Science and culture in Europe. Science Museum. London: 129-137.
- 16. Fırat, İ., (2019). Türkiye’de Matematik Okuryazarlık ile İlgili 2020 Yılına Kadar Yapılan Çalışmaların Doküman Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü. Amasya
- 17. Fives, H., Huebner, W., Birnbaum, A.S., Nicolich, M., (2014). Developing a measure of scientific literacy for middle school students. Science Education, 98(4): 549-580.
- 18. Göktepe, D., (2019). Fen bilimleri dersi öğretmenlerinin bilimsel okuryazarlık beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi: Sakarya ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolu.
- 19. Gündüver, A. & Gökdaş, İ. (2011). İlköğretim öğrencilerinin seviye belirleme sınav başarılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 30-47
- 20. Güngör, A., (2017). Eğitimde Psikolojiyi Anlamak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2): 154-166.
- 21. Gürsakal, S. (2009). PISA 2009 öğrenci başarı düzeylerini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,17 (1), 441-452.
- 22. Halimoğlu, G., (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimlerine karşı merak, motivasyon ve fen okuryazarlık düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
- 23. Hançer A.H., Şensoy Ö., Yıldırım H.İ., (2003). İlköğretimde Çağdaş Fen Bilgisi Öğretiminin Önemi ve Nasıl Olması Gerektiği Üzerine Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13): 8088.
- 24. Holbrook, J. & Rannikmae, M. (2009). The meaning of scientific literacy. International Journal of Environmental & Science Education,4 (3), 275-288.
- 25. Karabay, E., (2012). Yıllara Göre PISA Fen Okuryazarlığını Sosyo-Kültürel Değişkenlerin Yordayıcı Güçlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara
- 26. Kavak, N., Tufan, Y., Demirelli, H. (2006). Fen-teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi: gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (3), 17-28.
- 27. Kaya, V. H. (2017). Okuma Becerilerinin Fen Bilimleri Okuryazarlığına Etkisi, Milli Eğitim Dergisi, 46 (125), 193-207.
- 28. Kılıç, İ., Ünal T. Ve Ergin D.Y. (2015) “Günlük yaşamdaki fen olaylarının bilgi temelli yaklaşım düzeylerinin toplumsal bazı değişkenler açısından incelenmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 121-137.
- 29. Kim, S.Y., Irving, K.E., (2010). History of science as an instructional context : Student learning in genetics and nature of science. Science Education, 19: 187–215.
- 30. Lemke, M., Calsyn, C., Lippman, L., Jocelyn, C., Kastberg, D., Liu, Y. Y., Roey, S., Williams, T., Kruger, T., & Bairu, G. (2002). Outcomes of learning: Results from the 2000 Program for International Student Assessment of 15-year-olds in reading, mathematics, and science literacy. Education Statistics Quarterly, 4(1), 59-67.
- 31. Milli Eğitim Bakanlığı (2006). PISA 2003 ulusal nihai rapor. Ankara. EARGED.
- 32. Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, Ankara: MEB.
- 33. Millar, R., (2006). Twenty first century science: Insights from the design and implementation of a scientific literacy approach in school science. International Journal of Science Education, 28(13): 1499-1521.
- 34. Millar, R., Osborne, J. (1998). Beyond 2000: Science education for the future. London: King’s College. London.
- 35. Miller, J. D. (1983) Scientific literacy: A conceptual and emprical review, Daedalus, 112(2), 29-48.
- 36. National Center For Education Statistics. (2001). Outcomes of learning: results from the 2000 Program for International Student Assessment of 15-year-olds in reading, mathematics, and science literacy. statistical analysis report, Washington, DC: Education Statistics Services Inst.
- 37. National Research Council (NRC) (1996) National science education standards, Washington, DC: National Academy Press.
- 38. Oral, I. & McGivney, E. (2013). Türkiye’de matematik ve fen bilimleri alanlarında öğrenci performansı ve başarının belirleyicileri TIMSS 2011 analizi. Ankara: Eğitim Reformu Girişimi.
- 39. Özceylan, D., Coşkun, E., (2012). Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri ve afetlerden sosyal ve ekonomik zarar görebilirlikleri arasındaki ilişki, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1): 31-46.
- 40. Özer, Y. (2009). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) verilerine göre Türk öğrencilerin matematik ve fen bilimleri başarıları ile ilişkili faktörler. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- 41. Rusli, A., (2012). Science and scientific literacy vs science and scientific awareness through basic physics lectures: A study of wish and reality. In AIP Conference Proceedings, 1454(1): 169-173.
- 42. Sevim, S. (2009). Türkiye’de okul ve öğrenci özelliklerinin matematik başarısı ile ilişkileri, Orta Doğu Üniversitesi. Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- 43. Shamos, M.H., (1995). The Myth Of Scientific Lliteracy. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press
- 44. Shwartz, Y., Ben-Zvi, R., Hofstein, A., (2006).The use of scientific literacy taxonomy for assessing the development of chemical literacy among high-school students. Chemistry Education Research and Practice, 7(4): 203-225.
- 45. Smith, K. V., Loughran, J., Berry, A. Dimitrakopoulos, C., (2012). Developing scientific literacy in a primary school. International Journal of Science Education, 34(1): 127-152.
- 46. Spiezia, V. (2010). Does computer use increase educational achievements? Student-level evidence from PISA. OECD Journal: Economic Studies, Volume 2010.
- 47. Steinmayr, R., Dinger, F.C. & Spinath, B. (2010). Parents’ education and children’s achievement: the role of personality. European Journal of Personality Eur. J. Pers., 24: 535–550.
- 48. Şaşmaz, M., Yayla, Y. (2018). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi: OECD ülkeleri örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1): 359-374.
- 49. Tatar, M. (2006). Okul ve öğretmenin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Milli Eğitim, 171, 156- 166
- 50. Temiz, B. K. (2001). Lise 1. sınıf fizik dersi programının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye uygunluğunun incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
- 51. Timoçin, G., (2019) Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programına (PISA) Göre Türkiye’deki Öğrencilerin Fen Okuryazarlık Puanlarının Çok Düzeyli Modeller ile İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
- 52. Topçu, M.S., (2015). Sosyobilimsel konular ve öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
- 53. Tunç Şahin, C. & Say, Ö. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,6 (11), 223–240.
- 54. Turan Bektaş, B., (2020). Toplumsal fen okuryazarlığını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması: delphi tekniği uygulaması. Doktora Tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Trabzon: 11.
- 55. Turgut, H., (2007). Herkes için bilimsel okuryazarlık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2): 233-256.
- 56. Uluğ, S., (2019). PISA 2015 Türkiye uygulamasında bazı öğrenci değişkenlerinin fen okuryazarlığı ve okuma becerileri başarısına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Antalya.
- 57. Ulukan, G., (2019). PISA 2015 verileri ve ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile öğrencilerin fen okuryazarlığının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Aksaray
- 58. Ulutaş, S., (2012). PISA 2006 Fen Okuryazarlığı Testindeki Maddelerin Yanlılık Bakımından Araştırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- 59. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), (1993). International forum on scientific and technological literacy for all. Paris.
- 60. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), (2016). Reading the Past Writing the Future, Promoting Literacy Over the Past 50 Years: A brief analysis. Paris.
- 61. Uzun, N. B., Gelbal, S. & Öğretmen, T. (2010). TIMSS-R fen başarısı ve duyuşsal özellikler arasındaki ilişkinin modellenmesi ve modelin cinsiyetler bakımından karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (2), 531-544
- 62. Vahey, P., Vidiksis, R. ve Adair, A., (2018). Increasing science literacy in early childhood: the connection between home and school. American Educator, 42(4): 17-21.
- 63. Woodgate, D., Fraser, D., (2007). Emerging Technologies for Inquiry-Based Learning in Science. Conference: Artificial Intelligence in Education, Building Technology Rich Learning Contexts That Work, Proceedings of the 13th International Conference on Artificial Intelligence in Education, AIED 2007, Los Angeles, California, USA
- 64. Yağan, A. (2019) “Fen bilimleri öğretmenlerinin fen okuryazarlığı ve özyeterlik algılarının karşılaştırmalı incelenmesi”, Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 65. Yetişir, M.İ., (2007). İlköğretim fen bilgisi öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği birinci sınıfında okuyan öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- 66. Yıldırım, K. (2011). Uluslararası araştırma verilerine göre Türkiye’de ilköğretim fen ve teknoloji derslerindeki öğretim uygulamaları, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 159- 174.
- 67. Yıldırım, H. H., Yıldırım S., Ceylan, E. & Yetişir, M.İ. (2013). Türkiye perspektifinden TIMSS 2011 sonuçları, Ankara: Türk Eğitim Derneği Tedmem Analiz Dizisi I.
- 68. Yılmaz, F. (2020). PISA 2015 Türkiye verilerine göre fen okuryazarlığı alanında uç değerde yüksek başarı gösteren öğrencilerin özelliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz üniversitesi, Eğitim bilimleri enstitüsü, Antalya
- 69. Yılmaz, Ö., (2013). Fen Öğretiminde Öğrenci Başarısını ve Öz Düzenleme Becerilerini Geliştiren Sınıf Ortamının Oluşturulmasında Mobil Teknoloji Kullanımı. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Erzurum:13.
- 70. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), (1997). İlköğretim fen öğretimi milli eğitimi geliştirme projesi hizmet öncesi öğretmen eğitimi. YÖK-Dünya Bankası. Ankara.
