COVİD-19 PANDEMİ SÜRECİNİN TURİZM SEKTÖRÜNE ETKİSİ: BİST SEKTÖRLERİ İLE KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME
Author :
Abstract
Hem devlet hem özel işletmeler açısından yüksek getiri kaynağı olarak görülen Turizm sektörü, kazanç için avantaj olarak görülmesinin yanı sıra muazzam istihdam olanakları sağlamaktadır. Ekonomik krizler, politik olaylar ve salgın hastalıkları turizm sektörünün hem yüksek sezondaki hem de kış sezonundaki potansiyel faaliyetini olumsuz etkilemektedir. Covid-19 pandemi sürecinin turizme etkisini ele alan bu çalışmada ekonomik veriler ve araçlar kullanarak Türkiye’de; hem ekonomik hem de istihdam aracı olarak görülen turizm sektörünün ve ilgili sektörlerin istatistiksel verileri karşılaştırılmıştır. İlk olarak analize turizm ile lgili 10 sektörün getirileri ve beta katsayıları hesaplanarak, katsayı anlamlılığı student- t testi ile denenmiştir. Daha sonra ise pandemi öncesi ve pandemi dönemi incelenerek, gruplar arasında bu dönemler ile ilgili turizm gelirleri ve tesis doluluk oranları gerçek veriler dayanak gösterilerek karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucu İstanbul borsasında (BİST) işlem gören turizm ve diğer sektörlerin risk düzeyi göstergesi olarak bilinen beta katsayısının pandemi öncesi ve pandemi sürecinde ß>1 düzeyinde kalarak yüksek risk seyrini koruduğu ve piyasanın geneline göre daha riskli olduğu, seçilmiş diğer sektörlerin de beta katsayısının risk beyan ettiği anlaşılmıştır. Hesaplanan beta katsayısının anlamlılığı istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.001). Pandemi dönemi öncesine kıyasla pandemi sürecinde turizm gelirlerinin ciddi şekilde düştüğü ve tesis doluluk oranlarının da pandeminin ilk bir yılında hızla düşerek diğer yıldan toparlanmaya gittiği anlaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The tourism sector, which is seen as a source of high income for both state and private enterprises, provides tremendous employment opportunities as well as being seen as an advantage for earnings. Economic crises, political events and epidemics negatively affect the potential activity of the tourism sector both in the high season and in the winter season. In this study, which deals with the impact of the Covid-19 pandemic process on tourism, in Turkey by using economic data and tools; The statistical data of the tourism sector and related sectors, which are seen as both an economic and employment tool, were compared. First, the returns and beta coefficients of 10 tourism-related sectors were calculated and the coefficient significance was tested with the student t test. Afterwards, the pre-pandemic and pandemic periods were examined, and the tourism revenues and facility occupancy rates related to these periods were compared among the groups on the basis of real data. As a result of the study, the beta coefficient, which is known as the risk level indicator of tourism and other sectors traded in the Istanbul stock market (BIST), remained at the level of ß>1 before the pandemic and during the pandemic period, maintaining its high risk course and being more risky than the market in general. it has been understood. The significance of the calculated beta coefficient was found to be statistically significant (p<0.001). Compared to the pre-pandemic period, it has been understood that tourism revenues have decreased seriously during the pandemic period and facility occupancy rates have decreased rapidly in the first year of the pandemic and recovered from the next year.
Keywords
- AKIN, A. ERKMEN, E. ECEMİZ, O. KARAYAZI, M. AKIN, A. KAYA, G, M. (2019). “Uluslararası
- AKIN, A. ERKMEN, E. ECEMİZ, O. KARAYAZI, M. AKIN, A. KAYA, G, M. (2019). “UluslararasıTurizm Uygulamaları’’, Economic Development And Social Researches Publications, Iksad Publications, ss 19.
- ALTIN, H. & SÜSLÜ, C. (2018). ‘‘Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi: Lokanta ve Oteller Üzerine Bir Uygulama’’, Maliye ve Finans Yazıları (109), ss 33.
- ARABACI, H. (2018). ‘‘Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme’’, Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 4 (3), ss 107.
- ÇİMAT, A. & BAHAR, O. (2003). ‘‘Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme’’, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (6), ss 1-2.
- HEPAKTAN, Ç. & ÇINAR, S. (2010). ‘‘Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri’’, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E, 8(2), ss 139.
- KIZILDEMİR, Ö. & SARMAŞIK, M. (2017). ‘‘Turizm Endüstrisinin Ekonomik Etkilerinin BölgeselKalkınmaya Etkileri: Adana’ da Yerel Paydaşlar Üzerinde Bir Araştırma’’, Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmalkarı Dergisi, 1(2), ss 39.
- KOÇ, Z, (2019). ‘‘Türkiye’deki terör olaylarının (1996- 2018) turizm talebi üzerindeki olumsuz etkileri’’,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Kastamonu, ss 54.
- PAMİR, H. Y. (1997). “Turizmin Sosyal Yapıya ve Sosyal Değişmeye Etkileri”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, ss 1-7.
- YAKUT Ş. (2019). ‘‘Alternatif Turizm Kapsamında Kongre Turizminn Turizm Ekonomsine Katkısı:Antalya İli Örneği’’, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selcuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Konya, ss 40.
