Author :
Abstract
Çalışmanın amacı, ortaokul yöneticilerinin işbirlikçi davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesidir. Araştıranın evrenini Isparta il merkezinde resmi ve özel ilköğretim kurumları 2. kademesinde görev yapan 1500 öğretmen, örneklemini ise evreni oluşturan öğretmenler arasından gönüllülük esasına göre katılan 308 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve işbirlikçi iklim ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda, yapılan normallik test sonuçlarına göre veriler normal dağılım göstermediği için nonparametrik istatistik analiz testleri kullanılmıştır. Katılımcıların ölçeklerden aldıkları puanlar aritmetik ortalama ve standart sapma X±Sd olarak sunulmuştur. İkili karşılaştırmalarda Mann Whitney-U testi uygulanmış olup, üç ve fazla değişkenin karşılaştırılmasında Kruskal Wallis-H testi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin, yöneticilerinin işbirlikçi davranışları algılarında cinsiyet, medeni durum ve hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı farklılık tespit edilmiş, yaş değişkenine göre ise anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Sonuçta cinsiyet, medeni durum, yaş ve hizmet süresi değişkenlerine göre elde edilen sonuçlardan farklılık gösteren diğer çalışmaların öğretmenlerin çalıştıkları kurum türü, yerleşim birimi, coğrafi bölge ve yaşadıkları sosyokültürel şartların farklılığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Farklı okullarda yapılan çalışmaların, kurumsal yapıdan kaynaklanan işbirlikçi davranışları, hizmet süresi ve kurum kültürü nedeniyle farklı sonuç vermiş olması muhtemeldir. Bunun yanında yine kurum türlerine göre aldıkları hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim faaliyetlerinin farklı sonuçlar ortaya çıkardığı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the cooperative behaviors of secondary school administrators according to some variables. The researcher's universe consisted of 1500 teachers working in the 2nd level of public and private primary education institutions in the city center of Isparta, and the sample was 308 teachers who participated on a voluntary basis from among the teachers who made up the universe. Personal information form and collaborative climate scale were used as data collection tools in the research. In line with the data obtained, nonparametric statistical analysis tests were used because the data did not show normal distribution according to the results of the normality test. The scores obtained by the participants from the scales were presented as arithmetic mean and standard deviation X±Sd. Mann Whitney-U test was used for pairwise comparisons and Kruskal Wallis-H test was used for comparison of three or more variables. A significant difference was found in the perceptions of the cooperative behaviors of the teachers participating in the study according to the variables of gender, marital status and length of service, but no significant difference was found according to the age variable. As a result, it is thought that other studies that differ from the results obtained according to the variables of gender, marital status, age and length of service are due to the differences in the type of institution where the teachers work, the place of residence, geographical region and the socio-cultural conditions in which they live. It is possible that the studies conducted in different schools yielded different results due to the collaborative behaviors stemming from the institutional structure, length of service and corporate culture. In addition, it is thought that the pre-service and in-service training activities they receive according to the types of institutions reveal different results.
Keywords
- Akçit, V. (2011). Örgütlerde ödüllendirme ve cezalandırmanın örgüt çalışanlarının performansına etkisi, PAÜ
- Akçit, V. (2011). Örgütlerde ödüllendirme ve cezalandırmanın örgüt çalışanlarının performansına etkisi, PAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim,17(1), 29-62.
- Baykal, K., & Kovancı, A. (2008). Yönetici ve Astlar Arasındaki Anlaşmazlıkların Çözümüne Yönelik Bir Araştırma. Journal of Aeronautics and Space Technologies, 3(3), 21-38.
- Bedük, A., (2011). Örgüt Psikolojisi: Yeni Yaklaşımlar Güncel Konular, Konya: Atlas Kitabevi.
- Boylu, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (511), 55-74.
- Bökeoğlu, Ö. Ç., & Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 211-233.
- Cohen, J., Mccabe, E. M., Michelli, N. M., & Pickeral, T. (2009). School climate: Research, policy, practice, and teacher education. Teachers College Record, 111(1), 180-213.
- Çekmecelioğlu, H. G. (2007). Örgüt ikliminin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,9(1), 79-97.
- Çetin Gürkan, G. (2006). Örgütsel Bağlılık: Örgütsel İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi ve TrakyaÜniversitesi’nde Örgüt İklimi ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Çimen, E., & Akıncı, A.Y. (2021). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Yaşam Beceri Düzeylerinin BazıDeğişkenler Açısından İncelenmesi (Akdeniz Bölgesi Örneği). Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 359-370.
- Çolakoğlu, Ü., Ayyıldız, T. ve Cengiz, S. (2009). Çalışanların Demografik Özelliklerine Göre Örgütsel BağlılıkBoyutlarında Algılama Farklılıkları: Kuşadası’ndaki Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 77-89.
- Daily, B.F. and Bishop, J.W. (2003), “TQM workforce factors and employee involvement: the pivotal role of teamwork”, Journal of Managerial Issues, Vol. XV No. 4, pp. 393-412.
- Demirtaş, Z., & Ersözlü, A. (2007). Okul kültürü ile öğrencilerin şiddete başvurma davranışları arasındaki ilişkiler. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 178-189.
- Dilbaz Sayın, S. S. (2017). Okul iklimi ile öğretmen performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Edmondson, A. (1999), “Psychological safety and learning behavior in work teams”, Administrative Science Quarterly, Vol. 44 No. 2, pp. 350-383.
- Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 7. Bası, Beta Basım Yayım, İstanbul.
- George, J. M. ve Gareth, R. J., (2005), Understanding and Managing Organizational Behavior, Fourth Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
- Getmez, D. (2018). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Gittell, J.H. (2002), “Coordinating mechanisms in care provider groups: relational coordination as a mediatorand input uncertainty as a moderator of performance effects”, Management Science, Vol. 48 No. 11, pp. 1408- 1426.
- Grazia, V., & Molinari, L. (2020). School climate multidimensionality and measurement: A systematic literature review. Research Papers in Education. doi:10.1080/02671522.2019.1697735
- Günbayı, İ. (2007). School clımate and teachers’ perceptıons on clımate factors: research ınto nıne urban hıgh schools. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 6(3), Article 7.
- Gürbüz, R., Erdem. E., Yıldırım. (2013). Başarılı Okul Müdürlerinin Özellikleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 167-179.
- Ilgen, D.R., Hollenbeck, J.R., Johnson, M. and Jundt, D. (2005), “Teams in organizations: from inputprocess- output models to IMOI models”, Annual Review of Psychology, Vol. 56 No. 1, pp. 517-543.
- Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi (17 b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kelton, K. E. (2010). A study of the comparison between teacher perceptions of school climate and theexistence of professional learning community dimensions (Doctorate Thesis). University of Central Florida College of Education Department of Educational Research Technology and Leadership, Orlando.
- King, W. R. ve He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of th eAssociation for Information Systems, 16, 665-686.
- Köksal, S. (2018). Matematik öğretmenlerinin algıladıkları okul iklimi ve tükenmişlik düzeyleri arasındakiilişki (Doctoral dissertation, İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı/Eğitim Yönetimi ve Planlaması Bilim Dalı).
- Küçük, M. (2018). Eğitim kurumlarında yöneticilerin liderlik davranışlarının örgüt iklimi üzerine ve eğiticilerin performansına etkisi, YL Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- Limon, İ. ve Durnalı, M. (2017). İşbirlikçi İklim Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 282-294.
- Lock, G., Budgen, F., & Lunay, R. (2012). The loneliness of the long-distance principal: Tales from remote Western Australia. Australian and International Journal of Rural Education, 22(2), 65–77.
- Milton, L.P. (2009), “Creating and sustaining cooperation in interdependent groups: Positive relationalidentities, identity confirmation, and cooperative capacity”, in Roberts, L.M. and Dutton, J.E. (Eds), ExploringPositive Identities and Organizations, Building a Theoretical and Research Foundation, Psychology Press, New York, NY, pp. 289-317.
- Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi (7) 1, 103–124.
- Özgenel, M., & Aktaş, A. (2020). Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerinin Öğretmen Performansına Etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
- Öztürk, M. (2014) Okul öncesi yöneticilerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Polat, D. D. (2019). Öğretmenlerin yılmazlık düzeyleri ile iş doyumu, mesleki tükenmişlik, örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi)
- Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Saks, A.M. (1995), “Longitudinal field investigation of the moderating and mediating effects of self-efficacy onthe relationship between training and newcomer adjustment”, Journal of Applied Psychology, Vol. 80 No. 2, pp. 211-225.
- Selçuk, M. (2016). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin okul iklimi algıları ile iş motivasyonları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce
- Sönmez, E. (2016). Öğretmenlerin okul iklimi algılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi: bir meta analiz çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sucan, S., Turan, M. B., Pepe O., Karaoğlu, B., & Doğan, D. (2016). The Relationship between leadershipstyles and assertiveness of physical education teachers. International Journal of Sport Culture and Science, 4(Special Issue 1), 11-22.
- Şahin-Fırat, N., (2010). Okul Müdürü ve Öğretmenlerin Okul Kültürü ile Değer Sistemlerine İlişkin Algıları, Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(156): 71-83.
- Topaloğlu, I.G. (2010). İşgörenlerin adalet ve etik algıları açısından örgütsel güven ile örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Ankara.
- Turan, B. N., & Asal, R. (2020). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Öğretimine Yönelik Kaygı Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Erciyes Journal of Education, 4(1), 20-33.
- Türkdoğan, M., & Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri ile okul iklimi arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 190-213.
- Wageman, R., Gardner, H. and Mortensen, M. (2012), “The changing ecology of teams: new directions for teams research”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 33 No. 3, pp. 301-315.
- Wang, M.-T., & Degol, J. L. (2016). School climate: A review of the construct, measurement, and impact on student outcomes. Educational Psychology Review, 28(2), 315-352. doi:10.1007/s10648-015-9319-1
- Yahşi, Ü. (2014). Gençlik ve spor bakanlığı personelinin örgüt iklimi algıları ile örgütsel yaratıcılık düzeyi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Zullig, K. J., Koopman, T. M., Patton, J. M., & Ubbes, V. A. (2010). School climate: Historical review,instrument development, and school assessment. Journal of Psychoeducational Assessment, 28(2), 139-152. doi:10.1177/0734282909344205
