Elektronik Ödeme Sistemlerinde Kredi ve Banka Kartinin Kullanimi ile Vergi Gelirleri Arasindaki İlişki: Var Granger Nedensellik Testi ile Analizi (2014-2022)
Author :
Abstract
Günümüzde teknolojik gelişmeler gündelik yaşantımıza yön veren ve biçimini değiştiren önemli bir olgu haline gelmiştir.Teknolojik gelişmelerin hız kazanması ile ödeme sistemlerinde de önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Özellikle geçtiğimiz iki yıl içerisinde yaşanan ve hem tüm dünyayı hem de Türkiye’yi etkisi altına alan Covid-19 salgınının da meydana getirdiği izolasyon zorunluluğu nedeniyle elektronik ödeme sistemlerinin de geçtiğimiz iki yıl öncesinde ve sonrasında olmak üzere oldukça yaygın bir hale geldiği vurgulanabilmektedir. Elektronik ödeme sistemlerinde meydana gelen değişimin etkileri yalnızca birey boyutunda değil aynı zamanda ülke ekonomilerini ve dünyayı da şekillendirmektedir. Literatüre ilişkin yapılan çalışmalara bakıldığında, elektronik ödeme sistemlerinin gelişmesinin vergi gelirleri ve kayıt dışı ekonomi ile ilişkili olduğu görülmektedir. Yapılan çalışmada elektronik ödeme sistemleri araştırılmış, dünyada ve Türkiye’de elektronik ödeme sistemlerinin teşvik nedenleri ve yöntemleri açıklanmıştır. Elektronik ödeme sistemlerinden yaygınlığı en yoğun olan kredi ve banka kartlarının kullanımı ile vergi gelirleri arasındaki ilişki incelenmiş, ve 2014-2022 dönemi için Türkiye’de kredi kartı ve banka kartı verileri ile vergi geliri arasında nedensellik ilişkisi Var-Granger Nedensellik analizi ile test edilmiştir. Sonuç olarak, ele alınan elektronik ödeme sistemleri vasıtasıyla vergi gelirlerinin doğrudan etkilendiği görülmektedir. Bu nedenle sahip olunan büyük genç nüfusun teknolojik gelişmelere açık olduğu varsayıldığında; elektronik ödeme sistemlerinin kullanımın yaygınlaşması nakit para dolaşımını azaltabilmekte ve kayıt dışı ekonomiyi küçültebilmekte ve dolayısıyla vergi gelirlerini artırabilmektedir.
Keywords
Abstract
Today, technological developments have become an important phenomenon that shapes and changes our daily life.With the acceleration of technological developments, important changes have occurred in payment systems. It can be emphasized that electronic payment systems have become quite common in the past two years, especially before and after the last two years, due to the necessity of isolation caused by the Covid-19 pandemic, which has taken place in the past two years and has affected both the world and Turkey. The effects of the change in electronic payment systems not only shape the individual but also shape the country's economy and the world. When the studies on the literature are examined, it is seen that the development of electronic payment systems is associated with tax revenues and the informal economy. In the study, electronic payment systems in Turkey and in the world were researched, the reasons and methods of incentives for electronic payment systems were explained. The relationship between the use of credit and debit cards, which are the most common among electronic payment systems, and tax revenues has been examined and the causality relationship between credit and debit card data and tax revenues in Turkey for the period 2014-2022 was tested with the Var-Granger Causality analysis. As a result, it is seen that tax revenues are directly affected by the electronic payment systems discussed. For this reason, assuming that the large young population is open to technological developments; the widespread use of electronic payment systems can reduce cash circulation and shrink the informal economy, thus increasing tax revenues.
Keywords
- 1. Aktimur, Ö. A. (2015). Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarında Yaşanan Gelişmeler ve Bu Kuruluşların 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi. Bankacılar Dergisi, 26(93), 106-122.
- 2. Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e Kripto Para. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 411- 428.
- 3. Aytekin, A., & Yücel, Y. B. (2017). Yeni Ödeme Teknolojilerinin İş Hayatına Etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 93-115.
- 4. Bankalararası Kart Merkezi. (2021). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. İstanbul: Bankalararası Kart Merkezi
- 5. Çay, Ş. (2015). Elektronik Ödeme Sistemlerinin Finansal Piyasalara Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 6. Çeker, M. (2008). Banka Hukuku Açısından Havale İşlemi ve Karşılaşılan Sorunlar. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1-2), 63-76.
- 7. Çöğürcü, İ. (2015). Türkiye’de Kredi Kartı Harcamaları ve Vergi Gelirleri İlişkisi: Vektör Otoregresif Model İle Analizi (2007-2015), Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 241-260.
- 8. Ekşioğlu, E. (2017). Elektronik Para Kullanımının Ekonomik Etkileri (Türkiye Üzerinde Bir Uygulama). Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- 9. European Central Bank. (2006). The Single Euro Payments Area (SEPA): An İntegrated Retail Payment Market. Frankfurt: European Central Bank. 11.09.2022 tarihinde https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/sepa_brochure_2009en.pdf adresinden alındı.
- 10. Göksu, S. (2012). Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımının Temel Makro Ekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- 11. Göl, B., & Ediz, Ç. (2019). Toplu Ulaşımda Akıllı Kart Kullanımının Değerlendirilmesi ve Seul Örneği. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 2(1), 22-31.
- 12. Karamala, P., & Anchula, B. D. (2011). Does an ATM surrogate a branch of a Bank in India? Journal of Business and Retail Management Research, 6(1), 90-101.
- 13. Koca, Z. (2018). Atm (Otomatik Vezne Makinesi) Güvenilirliği ve Yapılması Gerekenler. 2. Uluslararası Mesleki Bilimler Sempozyumu, IVSS 2018 Konferans Bildirisi. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD) & Ankara Üniversitesi, 7(2), 174-180.
- 14. Moneygram. (2022). 03. 02. 2022 tarihinde Moneygram İnternet Sitesi: moneygram/history adresinden alındı
- 15. Örücü, A. İ. (2013). Bir Vergi Ödeme Aracı Olarak Karekod Teknolojisi. Maliye Dergisi, 164, 259-267.
- 16. Özcan, Z. Ö. (2007). Türkiye'de Elektronik Bankacılık: İnternet Bankacılığı Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- 17. Özdenizci, B., Ok, K., Aydın, M. N., & Coşkun, V. (2011). Yakın Alan İletişimi Teknolojisi İncelemesi. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 4(1), 1-8.
- 18. Martínez-Peláez, R., & Rico-Novella, F. J. (2006). Application of Electronic Currency on the Online Payment System like PayPal”. Conference Paper. (Ed. Reima Suomi, Arto Heikkilä, Jonna Järveläinen, Eija Koskivaara, Regis Cabral & J. Felix Hampe). Project E-Society: Building Bricks (ss. 44-56). Boston: Springer.
- 19. Resmi Gazete. (2013). Ödeme ve Menkul Kiymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun. Ankara: Resmi Gazate.
- 20. Ritzer, G. (1995). Expressing America: A Critique of the Global Credit Card Society. Thousand Oaks: Pine Forge Press.
- 21. Swift. (2022). 05. 05. 2022 tarihinde Swift İnternet Sitesi: https://www.swift.com/about-us/history adresinden alındı
- 22. Savaş, A. (2011). İnternet Bankacılığı ve Tarafların Yükümlülükleri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(2), 137-166.
- 23. Topal, Ş., & Arık, Ö. (2021). Elektronik Transfer Sistemleri Aracılığıyla Yapılan Altın Alım Satım İşlemleri (İslam Hukuku Açısından Müşteri Temelinde Bir İnceleme). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20, 15-36.
- 24. UPT. (2022). 03. 02. 2022 tarihinde UPT İnternet Sitesi: https://www.upt.com.tr/tr/hakkimizda.html
- 25. Ünalan, N. (2016, 06 29). 05. 02. 2022 tarihinde Paratic İnternet Sitesi: https://paratic.com/on- odemeli kart-nedir-nasil-kullanilir/ adresinden alındı
- 26. Vergi Konseyi. (2011). Kayıtlı Ekonominin Geliştirilmesi Sürecinde Kartlı Ödeme Sistemleri İle Yeni Yöntem ve Teknolojiler. İstanbul: Paragraf Basım San. A.Ş.
- 27. Zengin, B., & Güngördü, A. (2013). Elektronik Ödeme Sistemlerinin Olası Etkileri Üzerine Bir İnceleme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 129-150.
