Osmanlı Devleti, klasik dönemde bir yöntem olarak mukataa sistemini yaygın olmasa da uygulamıştır. Ülkede yaygın olarak tımar rejimi uygulanmıştır. Savaş biçimlerinin değişmesiyle uzun süreli ve sonuçsuz savaşlara giren Osmanlı Devleti’nin malî dengesi bozulmuştur. Devlet, mali dengeyi düzeltmek için sıcak paraya gereksinim duymuştur. Osmanlı Devleti, sıcak para ihtiyacını gidermek için tımar alanlarını daraltarak tımar bölgelerinde mukataanın bir çeşidi olan malikâne yöntemini uygulamıştır. Osmanlı Devleti’nin bir sancağı olan Ruha (Urfa) sancağının bazı yerlerinde mukataa ve malikâne sistemleri uygulanmıştır. Ruha’da mukataa ve malikâne sistemi bugüne kadar geniş bir şekilde ele alınıp incelenmemiştir. Bu çalışmayla birlikte klasik dönemde Ruha’da tatbik edilen mukataa sistemi ve devletin malî dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkan malikâne sistemi arşiv belgelerine göre açıklanacaktır. Bu incelemeyle, Ruha’da mukataa sahiplerinin ve malikâne sahiplerinin mali sorumlulukları açısında hareket tarzları ortaya konulacaktır. Çalışmayla Ruha’da malikâne uygulamasından yararlanan toplum kesimlerinin kimler olduğunun analizi yapılarak Ruha’da malikâne uygulamasının tabana yayılıp yayılmadığı tartışılacaktır. Çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.
The Ottoman Empire used tax-farmer as a method in the classical period, although it was not common. The timar system was widely applied in the country. The financial balance of the Ottoman Empire, which entered into long and inconclusive wars with the change of war patterns, deteriorated. The state needed hot money to fix the financial balance. In order to meet the need for hot money, the Ottoman Empire narrowed the timar areas and gave the timar regions to tax farmers with the tax farming method. The tax farming system later evolved into the mansion system. In the Ruha (Urfa) sanjak, a sanjak of the Ottoman Empire, muqataa and wide-spread soil systems were applied. The muqataa and the extensive soil system in Ruha have not been studied extensively until now. With this study, the muqataa system applied in Ruha in the classical period and the widespread land system that emerged with the deterioration of the financial balance of the state will be explained according to archive documents. With this examination, the ways of acting in terms of financial responsibilities of muqataa savers and mansion owners will be revealed. With the study, it will be discussed whether the mansion practice in Ruha spreads to the base by analyzing who are the social segments benefiting from the mansion practice in Ruha. Document analysis method was used in the study.